Stærsta núlifandi landdýrið er
afríkufíllinn (Loxodonta
africana). Karlfílar geta
vegið á bilinu 5,8-6,5 tonn og
hæstu tarfarnir ná um 4,5 metra
hæð á herðakamb.
Afríkufíll í Etosha-þjóðgarðinum í Namibíu.
Afríkufílar lifa aðallega í
suður- og austurhluta Afríku.
Nokkuð hefur fækkað í hópnum
líkt og hjá asíska fílnum,
aðallega vegna veiðiþjófnaðar en
einnig vegna ásóknar mannsins í
óspilltar gresjur til
landbúnaðar. Afrískir fílar geta
orðið gamlir, vitað er um kýr
sem hafa náð því að verða
hálfáttræðar. Fílarnir halda
áfram að vaxa á meðan þeir lifa.
Elstu tarfarnir geta orðið allt
að 4-4,5 metrar á herðakamb en
kýrnar rúmir 3 metrar.
Fílastofnarnir stækka hægt.
Kýrnar bera á 4-9 ára fresti og
ná fyrst kynþroska við 11 ára
aldur samkvæmt rannsóknum.
Meðgöngutíminn er 22 mánuðir.
Kálfarnir eru lengi á spena
móður sinnar en þó er óvenju
mikill breytileiki á þessum
þætti hjá ólíkum stofnum, allt
frá 48 til 108 mánuða. Stuttu
eftir að kýrnar venja kálfana af
spena komast þær aftur í
mökunarham og þannig hefst æxlun
á nýjan leik.
Afríkufílar hafa verið mikið
rannsakaðir, enda áberandi og
tilkomumikil dýr. Ýmsir þættir í
samfélagsuppbyggingu þeirra hafa
komið á óvart svo sem ýmsar
tilfinningar sem þeir sýna öðrum
meðlimum hjarðarinnar og jafnvel
lærdómsgáfur, flestir þekkja
væntanlega orðtakið ‘fílar
gleyma engu’. Víða er hægt að
finna efni um fíla á Netinu og
til er ágæt bók um þá eftir
Cynthiu Moss, Elephant
Memories, auk fjölmargra
annarra.
Afrískir fílar eru
lítilfjörlegir séu þeir bornir
saman við stærsta landspendýr
sem uppi hefur verið. Sá risi
nefnist á fræðimáli
Indricotherium og tilheyrði
ætt svokallaðra beljaka
sem asískir nashyrningar eru
skyldir. Hægt er að lýsa
skepnunni með þeim orðum að hún
hafi verið hornlaus og óvenju
langfættur nashyrningur.
Tölvugerð mynd af Indricotherium. Nafnið 'Indrico' er fengið að láni frá trölli í rússneskum þjóðsögum og 'therium' merkir skepna eða ófreskja.
Leifar af Indricotherium
hafa fundist í Mið-Asíu, meðal
annars í Balúkistan í Pakistan
og víðar. Þeir eru taldir hafa
horfið af sjónarsviðinu snemma á
míósentímabilinu fyrir um 16
milljónum ára. Þessir risar gátu
orðið allt að 5,5 metrar á
herðakamb eða svipaðir á hæð og
gíraffar, þeir voru um 8 metrar
á lengd og vógu allt að 30 tonn!
Þeir voru jurtaætur og átu lauf
af trjám. Enski
fornlífsfræðingurinn C. Forster
Cooper fann fyrstu steingerðu
leifar skepnunnar í Balúkistan
árið 1910 og taldi upphaflega að
hann hefði fundið risaeðlu.
Fróðleikur af vísindavefnum.