Rómverjar nefndu gíraffa (Giraffa camelopardalis) „blettótta kameldýrið“ enda fannst Rómverjum þeir minna mjög á kameldýr, þó hálslengri væru. Gíraffinn er mjög áberandi dýr á sínu búsvæði, enda einstaklega hávaxinn og raunar hæstur núlifandi spendýra. Hann gnæfir yfir önnur dýr á gresjum Afríku. Talsverður stærðarmunur er á kven- og karldýrum. Karldýrin eru frá 4,6-5,5 metrar á hæð og vega 800-1930 kg, en kvendýrin eru frá 4-4,8 m á hæð og vega 550-1180 kg.

Hæðin liggur fyrst og fremst í afar löngum hálsi en skrokkurinn er hlutfallslega stuttur miðað við hálslengdina. Gíraffinn er einnig ákaflega leggjalangur og virðist ganga á stultum. Líkamsstelling hans er sérstök þegar hann drekkur vatn. Þá leggur hann framfæturna til hliðar og beygir sig niður að vatninu.


Flokkunarfræðilega tilheyrir gíraffinn ættbálki klaufdýra (Artiodactyla) og ættinni Giraffidae, en aðeins ein önnur dýrategund er í þeirri ætt, ókapinn (Okapia Johnston) sem finnst í þéttum skógum í Mið-Afríku. Gíröffum hefur verið skipt niður í níu deilitegundir og lifa þær allar sunnan Sahara í Afríku. Skipting tegundarinnar í deilitegundir byggist fyrst og fremst á mynstri deplanna á feldi dýranna og formum hornanna. Sumar deilitegundir gíraffa hafa tvö stutt horn á kollinum en aðrar eru með fjögur stutt horn. Hjá nyrstu deilitegundinni er að finna útvöxt á beini milli augntóftanna sem er ámóta langur og hornin. Mynstrið á feldi gíraffa er einstaklingsbundið líkt og fingraför okkar mannfólksins, og hægt er að þekkja einstaklinga hvern frá öðrum á sérkennum í mynstri deplanna á feldinum. Fax vex niður eftir miðlægum hnakka gíraffans.

Gíraffar eru hjarðdýr á hitabeltisgresju og staktrjársléttum Afríku. Þeir eru jurtaætur, aðalfæða þeirra eru lauf af akasíutré (Acacia giraffae) sem vex víða í Afríku. Stærstu karldýrin þurfa allt að 80 kg af laufi á dag. Gíraffar eru hjarðdýr og er fjöldinn í hverri hjörð oftast 12-15 dýr, og samanstendur yfirleitt af karldýri sem er foringi hjarðarinnar, nokkrum kvendýrum, kálfum og ókynþroska karldýrum. Atferli kynjanna er ólíkt þegar þau standa á beit og hægt er að greina kynferði þeirra á því. Karldýrin teygja sig oftar eftir laufum sem vaxa hátt á trjánum, en kvendýrin eru gjarnari við að beygja sig eftir laufblöðum sem liggja neðarlega.

Gíraffar eru mjög spretthörð dýr miðað við vaxtalag, geta náð allt að 48 km/klst hraða á flótta. Kýrin ber eitt afkvæmi í einu og er meðgöngutíminn 14-15 mánuðir. Líkt og hjá öðrum dýrum sem skipa svipaðan vistfræðilegan sess í náttúrunni, eru afkvæmi gíraffans mjög bráðþroska. Afkvæmið getur fylgt móður sinni strax rúman hálftíma eftir burð.

Vegna þess hve háls gíraffa er langur, er hjartað óvenju kröftugt og getur dælt gríðalegu magni af blóði í hverju slagi. Auk þess hafa hálsslagæðarnar, sem liggja upp í heila, lokur sem koma í veg fyrir bakflæði blóðs. Gíraffar hafa líkt og flest önnur spendýr sjö hryggjarliði í hálsi, þrátt fyrir að lengdin virðist gefa til kynna mun fleiri.


Gíraffar verða kynþroska við 3-4 ára aldur. Mökunaratferli gíraffa líkist því sem þekkist meðal annarra klaufdýra og hófdýra, til dæmis hrossa. Karldýrið tekur sér stöðu aftan við kvendýrið, fer þaðan uppá það og kemur getnaðarlimnum inn í leggöng kvendýrsins í þeirri stellingu. Sérstakt er hinsvegar þegar karldýrin keppa um hylli kvendýranna. Þá berjast þau hvort við annað með því að sveifla hálsunum til hliðar og nota háls og haus sem einhvers konar kylfur og kylfuhausa.

Gíraffar eru enn mjög algengir í austanverðri Afríku og þeir eru friðaðir þar. Annars staðar er friðun ekki eins ströng og þar eru þeir vinsæl veiðibráð. Á sumum svæðum hefur stofnstærðin minnkað mjög, mest vegna ólöglegra veiða. Taka má Angóla sem dæmi, en áratuga borgarastyrjöld þar olli því að veiði á villtum dýrum varð stjórnlaus, með þeim afleiðingum að margir stofnar hurfu alveg. Ekki hef ég fundið neinar upplýsingar um heildarstofnstærð gíraffans en hún hleypur eflaust á nokkrum tugum þúsunda dýra.

Helsti óvinur gíraffans er maðurinn sem veiðir þúsundir dýra árlega. Ljón veiða einnig gíraffa og stórir blettahýenuhópar geta verið þeim hættulegir

Það er ekki tilviljun ein sem ræður útliti gíraffans heldur hefur það mótast fyrir tilstilli þróunar.
Útlit gíraffans gagnast honum vel þegar hann leitar að fæðu á hitabeltisgresju og staktrjáasléttum Afríku, þá gegnir það hlutverki eins konar felubúnings.

Villt dýr verða sjaldan mjög gömul. Lífsbaráttan í náttúrunni er hörð og það er sjaldgæft að villt dýr nái háum aldri áður en þau lenda í klónum á rándýrum, verða fyrir fæðuskorti eða öðrum áföllum.

Það er því best að átta sig á mögulegum hámarksaldri dýra í dýragörðum þar sem þau lifa við góðar aðstæður, fá nægt fæði og skjól og ekki síst öryggi. Meðalaldur dýra í dýragörðum er allt að helmingi hærri en þeirra sem lifa í villtri náttúru.

Aldur: Gíraffar (Giraffa camelopardalis) í sínu náttúrulega umhverfi geta orðið allt að 15 ára gamlir. Í dýragörðum verða þeir hins vegar talsvert eldri og ná því flestir að verða rúmlega tvítugir, en metið er talið vera 27 ár.

Gíraffar gefa frá sér hljóð. Þau eru hinsvegar lág, mynduð í kokinu, og heyrast varla og því hefur löngum verið haft fyrir satt að gíraffar væru hljóðlausir. Kálfarnar jarma líkt og lömb.

Gíraffar eru hæstu dýr jarðarinnar. Karldýrin geta orðið rúmlega 4 metra há (20 fet). Hæðina má þakka löngum fótum gíraffans en hálsinn er líka óvenju langur, á lengd við fullorðinn mann. Merkilegt má telja að í hálsinum eru aðeins sjö hálsliðir, jafn margir og í okkur mönnunum. Hver liður er mjög langur sem hefur í för með sér að háls gíraffans er stirður og hann á erfitt með beygja sig niður eftir vatni.

Hæð gíraffans gerir honum kleift að ná til laufblaða hárra trjáa og hann getur því lifað góðu lífi á hálfþurrum svæðum eða staktrjáasléttum í Afríku, þar sem lítið er um gras og annan jarðargróður en nóg er af trjám. Gíraffinn jórtrar og sefur standandi

Upplýsingar fengnar af Vísindavefnum.