Vísindaheiti |
Panthera leo |
Ættbálkur |
Rándýr (Carnivora) |
Ætt |
Kattarætt (Felidae) |
Stærð |
Skrokklengd
145-200 cm, rófulengd 67-102 cm, hæð á herðakamb 73-112 cm |
Þyngd |
120-265 kg |
Tannafjöldi |
30 |
Fengitími |
Venjulega
einu sinni á ári, en ekki bundið við árstíðir |
Meðgöngutími |
Um 109 dagar
(96-119) |
Ungafjöldi |
1-8, að
jafnaði 3 |
Kynþroski |
2-3 ára í
dýragörðum, einu ári seinna í eðlilegu umhverfi |
Hámarksaldur |
29 ár |
Erlend heiti |
D. og n. Löve,
s. Lejön, e. og fr. Lion, ít. Leone |
-
Fæst kattardýr
hafa skýr ytri kyngreiningareinkenni, utan það að karldýrið er stundum eilítið
stærra og þarf að gá að gerð kynfæranna til að greina kynin í sundur. Ljónið
er undantekning frá þessu, því karlinn hefur þykkt og mikið fax, sem kvendýrið
skortir. Sídd og litur faxins eru beytileg eftir tegundarafbrigðum, en einnig
eftir landsháttum, veðurfari og aldri dýrsins. Bæði kynin hafa hinsvegar
sérkennilegan halaskúf.
-
Ljónin lifa saman
í hópum. Venjulegar sjá ljónynjunar einar um veiðarnar og mynda samhæfan
veiðihóp. Þær hafa þá aðferð að dreifa sér og læðast samtímis að hjörð úr
öllum áttum. Þegar hjarðdýrin verða hættunnar vör, leggja þau á flótta, en
vegna undirbúnings ljónanna, eru líkur á að þau hlaupa í veg fyrir þær, þar
sem þær liggja í launsátri allt í kring. Ljónin verða að beita þessari
veiðiaðferð, því þau hafa ekkert við fráum klaufdýrum á hlaupum.
-
Hófdýr (þar með
talin klaufdýr) í 100-200 kg þyngdarflokki eru algengasta bráð ljónsins. Mest
eru það gnýir og sebrahestar, líklega af því að mest er af þeim í heimkynnum
ljónsins. Ljónið veiðir líka þyngri dýr, svo sem buffla og gíraffa, og
léttari eins og vörtusvín, impalahirti og gasellur, en þau vega samt miklu
minna í fæðuöflum þess. Á stöku svæðum hafa þó ljón sérhæfara fæðuval, eins
og í Luangwadal í Sambíu, þar sem bufflar eru uppistaðan á matseðli þeirra.
-
Þó oftast séu það
ljónynjunar sem afla bráðarinnar, gera karlanir sig merkilega, þegar þeir koma
á vettvang. Þeir ryðja ljónynjunum frá og neta aflsmunar til að gína yfir
fegnum og éta síg metta. Á eftir fá kvendýr og hvolpar að komast að. Mjög
ungum hvolpum leyfist þó að éta með karlljónunum.
-
Minni bráðar
neytir þó ljónið oftast á staðnum, rífur hana í sig á stundinni. oft ber það
meðalstór dýr til hliðar í kjaftinum, en verður að draga þyngri skrokka eftir
jörðinni.
-
Yfirleitt velur
ljónið sér hvíldarstað í lágu grasi eða milli stórra steina. Sumstaðar, eins
og í Manyara-þjóðgarði í Tansaníu, hefur það komist upp á að klifra upp í tré
og hvíla sig á grein.
-
Ljónshvolpar
fæðast doppóttir eins og kettlingar púmunnar, en blettinir hverfa smámsaman og
sjást ekki á fullorðnu ljóni. Unga ljónið lærir veiðiaðferðir og almenna
hegðun undir eftirliti móðurinnar og annarra í hópnum. Það hefur nógan tíma
til þess, því það verður ekki fullvaxta fyrr en 3ja ára.
-
Berbaljónið var
undirtegund, sem hvergi finnst villt nú á dögum. Það átti heima í
Norður-Afríku, auðþekkt á óvenju miklu faxi, sem náði ekki aðeins um háls og
herðar, heldur um kviðinn og framfæturna ofan til. Vitað er að afkomendur
Berbaljónsins lifðu í dýragörðum, en kynblandað við aðrar undirtegundir. Nú
er lögð mikil vinna að hreinrækta það aftur út úr blöndunni.
-
Þar sem bæði kyn
ljóna halda sig saman í hópum, komast hvolparnir ekki aðeins í snertingu við
móður sína í uppvextinum, heldur lifa í fjölbreyttu fjölskyldusamfélagi.
Önnur fullorðin dýr í hópnum láta sér annt um hvolpana, meira að segja
karlljónin. Hvolparnir kynnast stöðu sinni í samfélaginu þegar á fyrsta
æviári. Ljónin styrkja innbyrðis tengls sín með því að sleikja hvert annað
vinalega, nudda saman vöngum í kveðjuskyni o.s.frv.
Fjölvaútgáfa Úr
bókinni Undraveröld dýranna |