Ég á mér vin, með eindæmum ljúfan og
óframfærinn. Nafn hans er varkárlega
veikburða og gamaldags - Lucas - og hann
er á hlutlausum, óræðum aldri - fjörutíu
ára. Hann er fremur
lágvaxinn og mjósleginn og hefur
þunnt yfirvaraskegg
og skallablett. Þar sem hann hefur slæma
sjón gengur hann með gleraugu sem eru
lítt áberandi og án þykkrar umgjarðar.
Til að verða ekki í vegi fyrir neinum
gengur hann ávallt á hlið og í stað þess
að biðja fólk um að hleypa sér hjá
reynir hann að smeygja sér fram hjá því.
Ef glufan er það þröng að hann kemst
ómögulega leiðar sinnar bíður hann
heldur þolinmóður eftir því að hindrunin
- hvort sem hún er lifandi eða dauður
hlutur, viti borinn eða skyni skroppinn
- færi sig af sjálfsdáðum. Hann hræðist
hunda og ketti sem hann mætir á götunum
og færir sig gangstétta á milli til að
forðast þá.
Hann talar veikum, gagnsæjum rómi, svo
vart er hægt að heyra hvað hann segir.
Hann grípur aldrei fram í fyrir neinum,
en tekst sjálfum ekki að mæla meira en
tvö orð án þess að tekið sé fram í fyrir
honum. Þetta virðist þó ekki angra hann,
þvert á móti finnur hann til sín að hafa
getað mælt þessi tvö orð.
Í tvö ár hefur Lucas vinur minn verið
giftur, grannri, reiðigjarnri,
taugaveiklaðri konu, sem hefur rödd sem
sker í gegnum merg og bein, sterk lungu,
oddhvasst nef og tungu eins og naðra.
Auk þess er hún óhemjandi í skapi og
stjórnsöm að eðlisfari. Lucas - mig
fýsir að vita hvernig - hefur tekist að
eignast erfingja. Móðirin lét skíra hann
Juan Manuel og hann er hávaxinn,
ljóshærður og með lokk fram á ennið, vel
gefinn, tortrygginn, kaldhæðinn og
þróttmikill. Það er ekki beinlínis svo
að hann hlýði móður sinni í blindni, þau
virðast frekar hafa með sér samkomulag
um að kúga Lucas og láta hann finna til
vanmáttar síns á allan hátt, og að virða
orð hans að vettugi þá sjaldan honum
tekst að láta óskýrar skoðanir sínar í
ljós.
Lucas er elsti og veigaminnsti
starfsmaðurinn hjá fyrirtækinu þar sem
hann vinnur; vesælli heildsölu með
vefnaðarvöru. Hún er í dimmu húsi með
svörtum viðargólfum sem stendur við
Alsina-götu. Eigandinn (ég þekki hann)
heitir don Aqueróntido - það er stolið
úr mér hvort það er fornafn eða
eftirnafn - og hefur ógurlegt
yfirvaraskegg og skalla, þrumandi rödd
og er ofbeldisfullur og andstyggilegur.
Lucas vinur minn mætir svartklæddur í
vinnuna í mjög gömlum jakkafötum sem eru
orðin snjáð af mikilli notkun, Hann á
aðeins eina skyrtu, með gamaldags
plastkraga - þá sem hann flíkaði á
brúðkaupsdaginn. Eitt bindi á hann; svo
trosnað og fitugt að það líkist helst
skóreim. Lucas er ætíð á varðbergi
gagnvart augnaráði don Aqueróntido og
þorir því ekki að fara úr jakkanum meðan
hann vinnur - jafnvel þótt samstarfsfólk
hans geri það - og notar gráar
ermahlífar til ad verja hann. Laun hans
eru óréttlætanlega lág, en þó situr hann
við aukalega þrjá, fjóra klukkutíma á
degi hverjum þar sem verkefnin sem don
Aqueróntido felur honum eru það
umfangsmikil að ómögulegt er að ljúka
þeim á eðlilegum vinnutíma.
Einmitt núna, þegar don Aqueróntido var
enn einu sinni að lækka laun Lucasar,
ákvað konan að Juan Manuel skyldi ekki
halda áfram námi í skóla á vegum
ríkisins. Hún valdi frekar að innrita
hann í mjög dýran einkaskóla í
Belgrano-hverfi. Þá stóð Lucas frammi
fyrir ýktum niðurskurði og varð að hætta
að kaupa dagblaðið, og það sem honum
þótti enn verra, Valdar greinar úr
Úrvali, sem voru hans
uppáhaldslesefni. Síðasta greinin sem
hann náði að lesa í Úrvalinu fjallaði um
hvernig eiginmaðurinn eigi að halda
eigin óskum í lágmarki til að gera öðrum
fjölskyldumeðlimum kleift að uppfylla
sínar.
Það er þó eitt sem sker sig úr;
atburðarásin sem fer í gang þá sjaldan
Lucas tekur strætisvagn. Hún er í
meginatriðum svona:
Hann biður um miða og fer að leita að
peningum og bandar hendinni að
strætisvagnsbílstjóranum til að halda
honum í óvissu. Ég myndi jafnvel segja
að óþolinmæði bílstjórans veitti honum
ákveðna ánægju. Því næst borgar hann með
eins smárri mynt og hann finnur og
réttir hana fram í misstórum skömmtum og
með óreglulegum hléum. Brátt fer þetta
að trufla bílstjórann sem auk þess að
fylgjast með umferðinni, götuljósunum,
farþegunum sem koma og fara og akstri
vagnsins, þarf að reikna viðstöðulaust í
huganum flókið reikningsdæmi. Ekki nóg
með það; til að flækja málið enn frekar
lætur Lucas fljóta með eina gamla
paragvæska mynt sem hann varðveitir
fyrir þessi tilefni, þar sem henni er
undantekningalaust skilað aftur til
hans. Þannig verða margar villur í
útreikningunum og þá, þegar samræður eru
hafnar, heldur Lucas fram rétti sínum
yfirvegaður en ákveðinn, með
mótsagnakenndum rökum, svo ómögulegt
verður að átta sig á hvað það er sem
hann heldur fram í raun og veru.
Bílstjórinn, nú á barmi taugaáfalls,
gefst þegjandi upp og kastar peningunum
út á götu, ef til vill til að svala
löngun sinni til að kasta þeim í Lucas,
eða jafnvel að kasta sjálfur upp.
Á veturna ferðast
Lucas með gluggann opinn upp á gátt.
Helsti þolandinn er hann sjálfur, hann
hefur komið sér upp krónískum hósta sem
heldur honum vakandi um nætur. Á sumrin
lokar hann glugganum rammlega og
samþykkir ekki að draga niður tjaldið
sem ver gegn sólinni. Sem afleiðing af
þessu hefur hann oftar en einu sinni
hlotið fyrsta stigs sólbruna.
Þar sem Lucas er með svo viðkvæm lungu
eru sígarettur á bannlista hjá honum, og
í raun þolir hann ekki reykingar. Þrátt
fyrir þetta getur hann ekki staðist
freistinguna þegar hann fer í strætó að
kveikja í feitum, ódýrum vindlum,
vindlum sem framkalla hósta og gera
mönnum erfitt um andardrátt. Þegar hann
fer út úr vagninum drepur hann í
vindlinum, setur hann í vasann og geymir
hann fram að næstu ferð. Lucas er maður
visinn og hreyfir sig lítið, og er
ekkert um íþróttir gefið. En á
laugardagskvöldum stillir hann
ferðaútvarpið sitt á hæsta styrk og
hlustar á box í strætisvagninum.
Sunnudaga tileinkar hann hins vegar
fótboltanum, og kvelur farþegana með
ærandi útsendingum.
Öftustu sætin eru fyrir fimm manns, en
Lucas, þrátt fyrir smæð sína, sest
þannig í sætin að það er einungis pláss
fyrir fjóra, jafnvel aðeins þrjá. Ef það
eru aftur á móti fjórir sestir og Lucas
stendur lætur hann í ljós með
yfirlætislegum tóni og látbragði að hann
vilji setjast og treður sér til að fylla
upp í allt pláss sem hann á rétt á. Til
að takast þetta stingur hann höndunum í
vasana svo olnbogar hans gangi sem
lengst inn í rifbein sessunauta hans.
Margar eru þær og mismunandi, leiðir
Lucasar.
Þegar hann stendur í vagninum hefur hann
jakkann alltaf fráhnepptan til að
faldurinn rekist alltaf í andlit eða
augu þess sem situr.
Ef einhver situr og
les er hann auðvelt skotmark fyrir
Lucas. Hann fylgist gaumgæfilega með
lesandanum og færir sig svo hann skyggi
á lesljósið. Við og við færir hann svo
höfuðið frá í smástund, eins og óvart,
svo lesandinn gleypir í hasti í sig eitt
eða tvö orð, og svona heldur hann
óþreytandi áfram.
Lucas vinur minn
veit hvenær álagstímarnir eru í
strætisvögnunum. Þá er hann vanur að
borða samloku með salamí og drekka
rauðvín með, og í kjölfarið treður hann
sér milli farþega, með hálftuggið brauð
og kjöttægjur enn á milli tannanna og
heldur munninum að nálægum nösum, og
biður fólk um að hleypa sér framhjá af
ákafa.
Ef hann situr fremst
í vagninum gefur hann sæti sitt ekki upp
fyrir neinum. En þegar hann situr aftast
og kona með barn í fanginu stígur inn,
eða veikburða gamalmenni, sprettur hann
úr sæti sínu og kallar hátt yfir vagninn
að þau geti fengið sæti hans. Þegar hann
er staðinn úr sæti sínu ámælir hann svo
farþegana sem ekki stóðu upp. Þessi
tækni er áhrifamikil; ætíð hrökklast
einhver yfir sig skömmustulegur
farþeginn út úr vagninum, og í sömu
andrá tekur Lucas sæti hans.
Lucas vinur minn
stígur út úr vagninum í mjög góðu skapi
en gengur svo uppburðarlaus heim til sín
og víkur fyrir öllum sem á vegi hans
verða. Þar sem hann er lyklalaus verður
hann að hringja dyrabjöllunni. Ef
einhver er heima neita þau honum
sjaldnast um inngöngu, en ef konan hans,
sonur eða don Aqueróntido finnast ekki,
sest Lucas á þröskuldinn og bíður eftir
því að þau komi heim.