Hann hafði alltaf elskað hana, fyrst sem yndislegt barn en seinna áttaði hann sig á því að tilfinningar hans breyttust þegar hann tók eftir því að hún hafði breyst í konu.

Hún hafði einnig þekkt hann frá því að hún mundi eftir sér og litið á hann sem skemmtilegan frænda. Þegar henni varð það ljóst hverjar tilfinningar hann bar til hennar kom yfir hana ótti og ofboð. Hann gat enn fundið sársaukann sem nísti hjarta hans sem spjótlag þá.

Hann hafði alltaf gefið henni jóla- og afmælisgjafir. Meðan hún var barn voru það leikföng eða bækur en seinni árin aðeins peningar til náms sem hún stundaði í héraðsskólanum fyrst, en seinna í menntaskólanum í höfuðstað landshlutans. Hún hafði misst föður sinn þegar hún var átta ára og fátt fólk í fjölskyldu hans en móðurfólkið fátækt. Þau höfðu verið aðkomin í þorpið þeirra. Móðirin þurfti því á aðstoð að halda.

Það hafði verið um næstliðin jól. Hann hafði langað til þess að gefa henni þessa gjöf frá því hann sigldi á Þýskaland um haustið og sá þennan fallega rauða hálfsíða kjól í búð í Hamborg. Kjólum hafið verið stillt út í glugga á gínu með mikið ljóst hár. Hann sá þá hana  fyrir sér í kjólnum og fann um lið einkar sterka þrá eftir henni. Hann dreymdi um að gefa henni þennan kjól sem tákn um ástina sem hann bar til hennar. Hann sá fyrir sér hvernig hún mundi fyllast gleði yfir að fá aftur persónulegan hlut að gjöf og vegna þess hver gjöfin var æti hún að skilja þann hug sem hann bar til hennar. Hann hafði séð fyrir sér hvernig hún mundi hverfa til hans og þá mundi hann þrýsta henni að sér og láta hana finna ástina sem hafði gagntekið hann.

Þetta varð ekki svona. Langt frá því! Hún hafði vissulega orðið undrandi þegar hann hafði rétt henni pakkann, rétt eins og hann hafði vænst og sömuleiðis orðið hrifin þegar hún sá hve kjóllinn var fallegur. Hún hafði borið hann við sig og fært sig að speglinum og horft spennt á mynd sína. Þá sem hún sá fyllti hana hins vegar allt annari  tilfinningu en hann hafði vonast eftir. Hún áttaði sig sannarlega á tilfinningum hans, en viðbrögðin voru allt önnur en hann hafði reiknað með. Hún fölnaði upp leit snöggt á hann eins og til þess að fá staðfestingu á hugsun sinni. Hann hafði staðið þarna og ástin sem máluð á andlit hans.

Það kom á hana fát og hún braut kjólinn saman í flýti og lagði hann í öskjuna sem hann hafði verið í. Hún gekk til hans og kyssti hann snöggt á vangann og sagði: – Takk, þetta var óþarfi. Upp frá því forðaðist hún að líta til hans.

Á áramótaballinu bauð hann henni nokkrum sinnum upp. Hún lét sér vel líka, enda dansaði hann vel og var skemmtilegur. Þó var sem einhverjum af yngri piltunum þætti hann einoka hana og sömuleiðis fylgdust einhverjar kvennanna með dansinum af nokkuri öfund. Það höfðu því farið af stað einhverjar vangaveltur sem urðu svo að kviksögum.

Hann hafði aðeins hitt hana stutt þegar hann kom til að óska þeim mægðum gleðilegs árs. Svo var hún farinn á skólann. Skip hans kom einu sinni í höfnina þar og þá lét hann kastljós skipsins lýsa á herbergisgluggann hennar á heimavistinni eins og í kveðjuskyni. Þetta var staðfestingin sem vinkonur hennar úr þorpinu þurftu á grun sínum um að eitthvað væri á milli þeirra.

*

Sögurnar höfðu þar með fengið vængi. Einkum var það aldursmunur þeirra sem var ræddur. Hann var kominn fram yfir venjulegasta giftingaraldur og hún menntaskólastúlka. Og hafði hann yfirleitt verið við kvenmann kenndur?

Mæður sumra vinstúlkna hennar minntu á að hann hefði í raun verið sem einn af fjölskyldunni og eiginlega gengið henni í föðurstað. Þeir höfðu verið nánir vinir, pabbi hennar og hann, og þegar hann dó fyrir fáeinum árum hafði hann staðið við hlið ekkjunnar og gert allt sem gera þurfti í sambandi við útförina. Menn þóttust vita að hann hefði kostað sitthvað í því sambandi, enda hafði hann vel efni á því orðinn skipstjóri.

Það hafði hann reyndar gert og huggað mæðgurnar eftir mætti. Hann hafði orðið eitthvað svo gagntekinn af sorg þeirra og umkomuleysi. Hann hafði óttast að táralind dótturinnar ætlaði aldrei að þorna. Hann hafði haldið á henni oft og lengi er hún grét föður sinn. Það var eins og hjartað ætlaði að bresta af sorg. Með tímanum hafði tárunum fækkað og hann tekið að sér að hluta forsjárhlutverk föðurins látna.

Um vorið þegar hún kom heim af skólanum var hún ekki lengur flóttaleg. Það var spurn í augum hennar, þó ekki ágeng á nokkurn hátt. Hún sagði honum frá skólanum og áhuga sínum á náminu og því skemmtilegasta í félagslífi skólans. Hún hafði verið með í skólaleikritinu og leikið þar nokkuð veigamikið hlutverk.

*

Skömmu seinna var sjómannadagurinn. Hann leiddi sína menn í kappróðri og hafði sigur. Hún óskaði honum til hamingju með aðdáunarbliki í augum. Á ballinu um kvöldið dönsuðu þau mest saman og skemmtu sér konunglega. Það sá ekki á honum vín fremur en endanær.

Seinasta dansinn dönsuðu þau vangadans. Hann hafði vafið hana að sér í svo mikilli ástúð og hún  hjúfrað sig að honum svo innileg. Hann hafði fylgt henni heim, en ekki gert neina tilraun til þess að fara með henni inn. Hún kvaddi hann með stuttum en föstum kossi og fór inn til sín.

Hann hafði fyrr um vorið sótt nýtt og glæsilegt skip til Þýskalands. Daginn eftir hélt hann í þriðju veiðiferðina á því skipi. Hann var áberandi glaður í þeim túr og aflaði vel. Þegar hann kom að landi fór eftir vonum hans. Hún beið á hafnarbakkanum eins og svo oft áður, meðan allt var enn saklaust.

Hann bau henni um borð og sýndi henni stoltur skip sitt. Hún dáðist óspart að því sem hún sá. Seinast sýndi hann henni vistaverur sínar, skipstjóraklefann. Þar talaði hann heillaður af áhuga sínum á starfi sínu, enda var hún áhugasamur hlutstandi og spurði spurninga. Hann bæði gladdist og varð snortinn af aðdáun hennar.

Frásögn hans dvínaði í þögn. Þau höfðu ýmist setið eða staðið. Nú stóð hann og horfði heitum augum á hana þar sem hún sat í stól hans. Andlit hennar var fullt af gleði og eftirvæntingu. Hún stóð upp og lagði hægt en óhikað arma sína um háls honum. Augu hennar horfðu í hans með nokkuri spurn en því meiri ásetningi. Hann horfði við henni eftirvæntingarfullur en logandi af heitri ást sem hafði alla frásögnina veitt máli hans þunga.

Hún var nokkru lágvaxnari en hann og var þó fremur há. Ljóst hár hennar myndaði órætt geilsaflóð um ávalt andlit hennar sem endaði í kringlulaga höku sem tók svo skemmtilega undir við munninn í tjáningu geðbrigða hennar. Nef hennar var beint en eilítið íbjúgt. Vairnar rjóðar og hvítar jafnar tennur sem gáfu brosi hennar einkar glaðlegan svip.

Hún rétti að honum þennan munn og neðri vörin titraði létt. Hann laut niður að henni þar til varir þeirra næstum snertust. Hann lét henni eftir að ákveða hvort af kossi yrði. Hún lukti aftur augunum og færði varir sínar svo þær snertu hans. Feginleiki og unaður fór um líkama hans allan og hann þrýsti henni fast að sér. Fyrsti kossinn var stuttur. Hún færði andlit sitt fjær og horfði í augu hans og líkaði það sem hún sá, brosti og kyssti hann aftur og nú lengi og djúpt.

Það var sem hún væri örugg og sæl þegar hún eftir kossinn hjúfraði sig að breiðri bringu hans. Langa stund voru þau í friðsælu faðmlagi. Svo losaði hún sig hægt úr faðmi hans og sagði: – Þakka þér fyrir það sem þú hefur sýnt mér. Ég óska þér til hamingju með það sem þú hefur eignast.

*

Þau hittust ekki aftur fyrr en á verslunarmannahelginni. Þá hafði hann boðið skipshföninni og fjölskyldum þeirra í útilegu við skóla sem hann hafði fengið til afnota í grennd við útihátíðarsvæðið. Hann bauð henni með frænku sinni sem var ein af konum skipshafnarmanna.

Það var glatt á hjalla og hann hafði bæði séð fyrir rausnarlegum veitingum og hafði ásamt stýrimanni sínum og vélstjóra undirbúið margvísleg skemmtiatriði og atburði.

Um kvöldið var farið á dansleikinn á útihátíðinni. Það var ekki ýkja margt, enda var þetta hérðashátíð og sóðaði ekki að sér mörgu öðru aðkomufólki en brottfluttum héraðsbúum.

Þau voru ekki samferða á dansstaðinn. Hann skimaði eftir henni þar til hann sá hvítt hár hennar í mannþrönginni.  Hann stefndi í sömu átt og hún. Hún hafði séð hann og svipur hennar var leyndardómsfullur. – Hvað hún bar af öðrum konum, hugsði hann. Svo látlaus í hreyfingum en samt yfir henni reisn og þokki.

Nú kom hún út fyrir dansandi mannsöfnuðinn. Hjarta hans stöðvaðist eitt andartak. Hún nam staðar, og eins og til þess að sýna sig sem best sneri hún sér lítillega. Hún var klædd kjólnum rauða sem hann hafði gefið henni um jólin. Hún var enn fegurri  í þessum kjól en hann hafði órað fyrir. Litur kjólsins fór vel við næstum hvítt hárið sem á sló bliki svo það minnti á hvítagull. Einfaldleiki sniðsins dró fram línur beinvaxins líkama hennar. Barmurinn fagurlagaður, þrýstinn en ekki mikill, þéttar ávalar mjaðmir og þessir fallegu fætur sem hann hafði svo oft horft á þegar hún striplaðist um sem barn.

Hann stóð sem bergnuminn svo hún kom yfir gólfið til hans. Hún svo ung, en vissi þó að hún var yndi hjarta hans. Það léði göngulagi hennar öryggi og tignarleika. Mýkt æsku hennar magnaði í því seyð sem fékk hann til þess að gleyma öllu öðru en nærveru hennar sem umlukti hann allan. Tónar dansins lyftu stundinni yfir þennan stað.

Hún tók hann með sér í dansinn og allt varð eitt, dans af dansi og hljóð aðdáun milli danssyrpanna. Kvöldið var hlýtt. Geislar hniginnar sólar lituðu loftið logagyllt. Blá móða ljósaskiptanna gerði umhverfið órætt og ævintýralegt.

Það mátti nú öllum vera ljóst að hún var stúlkan hans. Gleði þeirra hvort yfir öðru og feguðar ástar þeirra hreif alla.

Í dansinum var hún hans og hreyfingar hennar fylgdu hreyfingum hans. Það var sem hún laðaði fram í honum sérstæða hrynjandi, svo sem það væri hún sem vekti í honum þann dans sem hann leiddi hana í. Þau ýmist svifu um gólfið eins og þau ættu það ein eða lifðu sig inn í fjölbreyttan takt án stórra hreyfinga. Þau sjálf voru dansinn.

Þau fundu sinn tíma sjálf og hurfu út í nóttina. Það var enn nokkur skíma á vesturhimninum sem gerði ratljóst um skógarrjóðrin. Áður en þau höfðu gengið langt námu þau staðar og hurfu hvort til annars í löngum og þráðum kossi. Varir þeirra og tungur könnuðu mýkt, bragð og tilfinningu hvors annars. Líkamir þeirra lágu þétt hvor að öðrum og hún fann að karlmennska hans var vakin. Hann fann að faðmlag hennar var án fyrirvara.

Þau leiddust lengra inn í skóginn, ræddu krákustíga og vissu að þau voru ein. Nóttin var sérlega hlý og þau heit eftir dansinn. Þau námu staðar í rjóðri við lítinn foss sem hjalaði værum nið. Ilmur kom í skóginn með náttfallinu í algjöru logninu.

Þau stóðu hvort gegnt öðru og héldust í báðar hendur. Þau nutu eftirvæntingarinnar nokkra stund og renndu augum yfir andlit hvors annars.

Hún hneppti frá skyrtu hans svo breið bringan birtist með dökku hári. Hún þrýsti vörum sínum aftur og aftur hægt og innilega að brjósti hans. Hann fann blóð sitt renna hratt og þungt um æðar. – Hvað hann  unni þessari stúlku heitt.

Hann hafði óttast það langan veturinn að hann hefði hrætt hana frá sér; að henni hefði misboðið tilfinningar hans gersamlega. Tíminn hafði unnið í hans þágu og gert henni ljóst að það væri eðlilegt og henni til hróss að tilfinningar hans hefðu þróast í þessa átt. Henni hafði farið að líða betur með þessa uppgötvun sína og núna var svo komið að hún var hans.

Hún losaði um belti hans og hann renndi um leið kjólnum af öxlum hennar. Hann greip andann á lofti þegar hún stóð nakinn að ofan frammi fyrir honum. Brjóst hennar voru sem þroskaðir ávextir í barmi hennar, hvít og stinn með rósbleika unaðskoppa. Hann laut yfir hana og snerti vörum við þeim; til skiptis hér og hvar. Hann fann að andardráttur hennar dýpkaði og varð þungur af ástríðu. Hann leit upp. Andlit hennar var lokað um djúpa upplifun girndarinnar. Hún lét falla af sér kjólinn.

Hann horfði niður eftir henni. Magi hennar var með mildri bungu fyrir ofan hvítan þríhyrning sem nærhöld hennar mynduðu. Hann renndi af sér buxum og skyrtu. Hann fór um hana höndum eins og hann vildi festa sér sem best í minni útlínur hennar. Hann fann léttan tritring í holdi hennar þegar hann strauk lær hennar og kvið.

Hún lét fallast í fataflekkinn og dró hann með sér, og svo var sem liðu af þeim þau föt sem þau enn voru í. Hann  fór um líkama hennar með kossum meðan hún ýmisst gróf fingur sína í hár hans eða struk honum um brjóst, herðar og lendar.

Hann fann að hún gerði kröfu í hann. Kröfu sem hann var meir en fús að gegna. Han fór höndum um sköp hennar og hún stundi þungt og krefjandi. Varlega færði hann sig inn í hana. Hún kveinaði aumt er hann opnaði líf hennar. Hann hikaði, en svo þrýsti hún honum inn í sig með því að leggja hendur sínar á lendar hans, fast og af þrá.

Hann fór sér að engu óðslega þó girnd hans krefðist síns. Með hægum hreyfingum og hvíldum til kossa byggði hann upp spennu í líkömum þeirra beggja þar til einskis var lengur að bíða. Í titrandi sælu lukust himarnir upp fyrir þeim og nóttin ljómaði heit og þrungin.

*

Þau höfðu leitað skjóls fyrir nætursvalanum í hlöðu á eyðibýli sem nýtt var til grastekju og grafið sig í ilmandi töðuna. Þar höfðu þau sofið í faðmlögum. Um morguninn vaknaði hann við það að hún horfði á hann hlýjum, hugsandi augum.

Þegar hún sá að hann lauk upp augunum fór hún að þekja andlit hans með kossum. Hann vaknaði allur við það og þau gældu lengi hvort við annað með kossum og strokum. Loks nutust þau aftur lengi og hægt.

Þau voru ein í heiminum þessa nótt og heimurinn var fyrir þau ein. Ekkert annað hafði þýðingu en ást þeirra. Þau fundu að allt sem á undan var gengið, þeirra langa saga sameinaði þau. Það var sem ekkert hefði þýðingu nema í því samhengi og einmitt það gaf öllu öðru merkingu.

Þau gengu út í morguninn innilega hamingjusöm. Hún bar enn kjólinn rauða, dagur var á lofti og sólin hafði náð að verma allt. Það var enn logn og loftið kyrrt og tært. Söngur fugla kvað við í móa og kjarri.

Hann nam staðar og sneri henni að sér og sagði röddu sem var við það að besta af geðshræringu: – Þú hefur frá því fyrst þú lifðir verið tilgangur lífs míns. Öllu hefur þú gefið tilgang fyrir mér og ekkert er til sem ég vildi ekki gera fyrir þig.

- Ástvinur minn, sagði hún hátílega, ég er öll þín og þú hefur opnað fyrir mér dyr meiri sælu og öryggis en ég hélt að gæti verið til. Ég get ekki hugsað mér framtíðina án þín.

Hann  beygði sig í hnjánum, tók um mjaðmir hennar báðum örmum og lyfti henni upp yfir sig svo hann gat hvílt höfuð sitt við brjóst hennar. Hún spennti hann lærum sínum svo kjóll hennar lauk um þau bæði. Hún lagði vanga sinn á höfuð honum og fann sig borna uppi af styrkleika hans.

Hún fann að hann hreyfði höfuðið og lyfti höfði sínu. Hann horfði upp til hennar og hún niður til hans. Blá augu hennar skinu djúp við mógrænum augum hans.

Hver sem hefði séð til þeirra á þessari stundu hefði ekki komist hjá því að verða gagntekinn af þessari fögru mynd ástar og innileika. Það var sem hún sæti á háum tróni hamingjunnar og hann bæri uppi farsæld þeirra beggja. Ljóst og mikið hár hennar lék um vanga hans. Kjóllinn var sem hjúpur um gleði þeirra, rauður og skær í morgunsólinni, minnti í senn á eld og blóð og ást.

Þau áttu aðeins tvo ástarfundi eftir þennan áður en hún fór á skólann um haustið. Það  var áður en hann fór á sjóinn aftur og aftur þegar hann kom næst í land. Svo var hún farin. Söknuður og þrá eftir henni urðu nú skipfélagar hans.

*

Um haustið vildi nemendaleikfélagið byrja snemma á leiklistarverkefninu. Þau höfðu ráðið ungan efnilegan leikstjóra sem lokið hafði námi í London þá um vorið. Það var meiningin að móta fyrir árámót leikritið sem skyldi samið af hópnum í sameiningu. Meðan jólapróf og frí stæðu yfir ætlaði leikstjórinn að gera úr drögum hópsins heildstæða mynd af leikverkinu og framvindu þess.

Það voru ekki liðnar margar æfingar áður en ljóst varð að leikstjórinn hafði fengið augastað á henni. Athygli hans var öll á hreyfingum og svipbrigðum hennar. Þetta örvaði hana til þess að leggja sig alla fram.

Eftir eina æfinguna tók leikstjórinn hana tali og sagði henni það álit sitt að hún byggi yfir einstæðum hæfileikum. Hreyfingar hennar væru í senn markvissar og þokkafullar og svipbrigðin lifandi og hrífandi. Ekki spillti það svo hve falleg hún væri.

Það var sem þessar jákvæðu athugasemdir leikstjórans kveiktu í henni  nýtt líf. Víst vissi hún að hún var falleg stúlka, svo átti hún ást sem gerði hana í senn sæla og vissa í framkomu. Nú hafði manneskja sem víða hafði ratað bætt um betur með mikilsverðu hrósi sem styrkti sjálfsmynd hennar og efldi.

Það fór því svo að þetta sást á framkomu hennar. Sumar vinkonur hennar og skólasystur túlkuðu þetta af öfund sinni sem hroka. Ef til vill var þetta í  fyrstunni næsta saklaus gleði yfir eigin verðleikum en hugsunin um eigin frábærleika varð smásaman áleitnari og dró athygli hennar sem segull að henni sjálfri.

Leikstjórinn hafði frétt af ástarsambandi hennar því hann fór að víkja að því æ oftar hvað það væri óráðlegt fyrir hana að bindast svo ung og kasta frá sér takifærum til mennta og frama. Hann virtist ekki sjá hvernig gæti öðruvísi farið en að hún yrði bundin við bú og barneignir. Þetta bar í tal með þeim með ýmsum hætti, beint og óbeint. Smám saman fór þetta að síga inn í hugsun hennar svo hún fór að sjá fyrir sér nám í útlöndum og leiklistarferil í framhaldi af því. Jafnvel lét hún sér í huga koma að leita aðstoðar hans með þetta en þótti það ósanngjarnt ef hún léti hann svo róa síðar.

*

Það var nokkuð ráðvillt stúlka sem kom í jólfrí í litla þorpið sem átti eins og hún mikið undir þessum manni. Hann var skipstjóri á eina stóra fiskiskipinu. Faðir hans hafði byggt upp útgerð þess frá því hann byrjaði með  einn vélbát, allan í skuld. Hann hafði að verulegu leyti byggt upp þetta þorp. Fyrst útgerðina  og svo síðar fiskverkunarstöðina. Þetta hafði svo lagt grunn að hafnargerð og allri annari uppbyggingu seinustu áratugina.

Þeir létu ekki mikið yfir sér feðgarnir og unnu störf sín í hljóðlátri iðjusemi og af yfirvegun. Eiginkonan, móðirin var í raun mun meira áberandi. Hún var frumkvöðull í félagslífi, sat í hreppsnefndinni, var fyrir kvennadeild slysavarnarfélagsins og var í senn formaður sóknarnefndar og söng í kirkjukórnum.

Þau hittust strax og hann kom í land í jólastopp. Það var eins og tíminn sem liðinn var hefði tekið frá þeim það hispursleysi sem þau höfðu eignast. Kannski var það fyrst og fremst hún.

Hann kom í heimsókn til mæðgnanna á aðfangadag eins og hann var vanur. Hann færði þeim sjaldfengið góðgæti og henni fallegt krossmen að gjöf. Það var létt yfir samfundi þeirra enda farið um gamalkunnan farveg. Hann mundi ekki heimsækja þær aftur um jóladagana og yrði síðan að skreppa ásamt föður sínum til höfuðborgarinnar vegna útgerðarinnar. Hún skyldi hins vegar koma og borða með fjölskyldu hans á gamlárskvöld. Móðir hennar var auðvitað velkomin líka en hún kaus að vera  heima.

Hún lét óbeina athugasemd hans um að þau gætu hist á jóladeginum ósvarað.

Hún kom rétt fyrir matinn á gamlárskvöld. Auk þeirra þriggja sem bjuggu þar heima voru tvö skyldmenni þeirra, eldra fólk. Foreldrar hans voru alúðlegir og andrúmsloftið notalegt, og þó hún þekkti þau eins og alla í þorpinu var henni þó enganveginn rótt. Hún reyndi að láta á engu bera. Það fór þó ekki fram hjá henni að hann tók eftir því hvernig henni var innanbrjósts. Kvöldið leið uns komið var að sjálfum áramótunum.

Þegar hann skaut upp stórum fallhlífarflugeldi af þeim birgðum skipsins sem þurfti að endurnýja var honum hugsað til þess hvað árið hefði verið gott, en bar það með sér fyrirheiti um hið ókomna? Slögin tólf hljómuðu í útvarpinu og svo áramótasálmurinn. Þau stóðu ein  úti á glersvölum móður hans. Hann lét í ljós hugsun sína og spurði: – Á nýja árið jafn milka hamingju handa okkur og það gamla benti til?

Hún dró við sig svarið en svaraði svo: – Ég veit ekki hver hugur minn til framtíðarinnar er, elsku vinur. Leyfðu mér að átta mig til vorsins. Ég verð nú stúdent í vor og svo er það leiklistin sem leitar á hug minn.

Hann fann til aldursmunar þeirra og hversu miklu það varðaði framtíðarferil hennar hvað úr yrði. Hann sagði því: – Þú veist að ég vil að þú njótir þín og getir gert það sem hugur þinn stendur til. Ég þrái það eitt að fá að vera sem næst þér, elska þig og styðja.

Hún gafst honum um nóttina en svo var sem hún dragi sig í hlé. Það var ekki sama örlætið og hispurleysið yfir þeim og verið hafði um sumarið. Samt hafði nóttin verið þeim yndisleg. Varir þeirra jafn þyrstar eftir að fá að kanna, bragða og gæla. Líkamir þeirra þekktu hver annan og brugðust sem áður við atlotum og ástarorðum.

Hann átti undarlegt æðruleysi með sjálfum sér. Einhvernveginn eins og hann hefði fólgið henni algjörlega úrskurð um hamingju þeirra. Hann vissi að hann gat ekki, né heldur vildi hann hafa önnur áhrif á ákvarðnir hennar en að láta hana vera vissa um hug sinn.

*

Hann hringdi í hana þegar hann var í landi og sagði henni almælt tíðindi en miklu fremur vildi hann fá að heyra hvernig henni gengi með námið og leikstarfið. Hún gat talað um námið en síður um leiklistina. Hún hafði viljug óviljug lent undir áhrifavaldi leikstjórans. Leikstjórinn hafði nú mótað leikverkið skýrar þannig að það snerist æ meira um persónuna sem hún átti að leika. Það einsog lyfti henni upp sem frjálsum einstaklingi sem hefði allar ástæður til þess að fara sína leið, velja sinn veg og þiggja og notfæra sér aðstoð annara. Hún hlyti að kanna sem flest og reyna á sjálfri sér en umfram allt losa um hömlur.

Það var sem leikstjórinn  væri með þessu að beina henni í ákveðinn farveg, segja henni eitthvað um hana sjálfa.

Þetta gekk allt mjög nærri henni og tók mikinn tíma. Hún reyndi að standa sig jafnvel í náminu og áður svo þetta tók á. Hugsunin um hann lá svo undir öllu saman. Hjarta hennar leitaði sífellt til hans en hugurinn vildi taka aðra stefnu. Þetta varnaði henni á stundum nauðsynlegs svefns og hvíldar.

Nærvera leikstjórans varð líka stöðugt áþreifanlegri. Hann lagði sem eðlilegt var mikla áherslu á að leiðbeina henni. Hann var henni sem spegill og sýndi henni andlitshreyfingar og lagði orðin á tungu henni. Hann stýrði hreyfingum hennar og tók þá stundum í hendur hennar eða stóð fyrir aftan hana, tók utanum mitti hennar og hreyfði líkama hennar og arma eftir vild sinni.

Það þvar líkast því sem hann vildi framkvæma í gegnum hana og hafa stjórn á athöfn hennar og hugsun, og ekki aðeins á leiksviðinu heldur almennt. Stundum var sem eitthvað erótískt væri við þessa leiðbeiningu. Það truflaði hana í fyrstu en svo ákvað hún að hún yrði að leika með ef árangur ætti að nást.

*

Hann stillti svo til með sjóferðir sínar að hann gat komið á frumsýninguna og var sem í leiðslu að horfa á leik hennar. Hreyfingar hennar voru að eðlisfari þokkafullar og líkamsfegurð sífellt meira áberandi eftir því sem hún þroskaðist. Svipbrigðin í undurfögru andlitinu sögðu margræð ævintýri og þau kunni hann manna best að lesa.  Þó var eins og komið væri eitthvað nýtt til sögu og ekki að öllu leyti saklaust og hreint, eitthvað fremur margrætt og dulúðugt. Það kom sérkennilega við hann að hún lék í kjólnum rauða í seinni hluta sýningarinnar. Hann fann til afbrýði. Kjóllinn var í huga hans helgaður ást og gleði þeirra einna. Hann fór henni þó afar vel og hæfði hlutverkinu sérlega vel.

Það var hins vegar ótvírætt að þetta var sannkallaður leiksigur ungrar konu og um leið staðfesting á hæfni leikstjórans.

Hann gat aðeins náð til hennar og óskað henni til hamingju en þau höfðu ekkert tækifæri til að vera ein. Hún sá að hann var undurhrifinn en hún hafði ekki næði til að hugsa frekar um það.

Það urðu alls fimm leiksýningar á þremur vikum og próflestur nálgaðist óðum. Hún fann sjálf að hún var orðin þreytt. Hún var því fegin þegar að síðustu leiksýningunni kom. Hún fann að hún átti ekki kraft í meira og yrði nú að snúa sér alfarið að náminu. Þó yrði hún að ná að sofa og hvílast vel áður en hún  hellti sér út í próflesturinn.

Þegar tjaldið féll í síðasta sinn var hún ósegjanlega þreytt en fegin. Hún  hreinsaði af sér leikfarðann en hafði sig ekki í að skipta um föt enda hafði hún ekki komið í fötum sem hæfðu betur til þess samkvæmis sem til stóð. Á meðan yfirgáfu leikhúsgestir salinn og félagarnir settu upp veisluborð á sviðinu. Veitingar höfðu verið pantaðar.

Hún hafði litla matarlyst en fékk sér svolítið rauðvín. Hún var víni óvön en hresstist fljótt af því og gleðin yfir verkalokunum tók völdin. Ræður voru haldnar og lofi hlaðið, mest á leikstjórann en einnig hana. Þær tvær voru stjörnur kvöldsins.

Þau leikstjórinn hittust að lokum í búningsklefanum og voru að því að hún hélt að kveðjast. Hann ítrekaði það sem hún hafði sagt um veturinn að hún ætti að vera frjáls, reyna margt og verða stórkostleg leikkona.

Þær föðmuðust og kysstust, leikstjórinn og hún. Kossarnir voru af hálfu hans sérkennilega innilegir og hún varð vör ástríðu sem kom henni í opna skjöldu. Varir hans voru heitir á vörum hennar og hendurnar struku henni um líkamann á ástleitinn hátt. Hún hefði sjálfsagt hrint henni frá sér að bragði ef vald leikstjórans og það sem á undan var gengið á æfingunum hefði ekki villt um fyrir henni. Hvað vildi hann að hún upplifði? Hún hikaði við og lék með þar til nokkuð langt var gengið. Leikstjórinn hafði farið með hönd sína um brjóst hennar meðan hann hélt áfram kossum sínum og stundi upp aðdáunar og ástarorðum. Hönd hans hafði færst niður eftir líkama hennar um lær og leitað eftir sköpum hennar þegar tvær vinkonur hennar úr leikhópnum komu askvaðandi inn að leita að henni örar eftir teitið.

Þegar þeim varð ljóst hvað var að gerast ráku þær upp óp svo fleiri dreif að. Það laust hana sem elding í hvílíkar aðstæður hún var komin. Hún hrundi saman og brast í ofaslegan grát. Leiklistarkonan rauk á dyr og hvarf þegar án skýringa. Fólkið talaði hvað upp í annað um það sem hafði gerst. Svona lagað var aðeins til í ljótum blöðum og sem fólk þorði varla að minnast á.

Einhvern veginn komst hún heim á herbergið sitt. Hún fleygði sér á rúmið. Henni var hins vegar fyrirmunað að festa svefn. Hún grét og skalf. Tilfinningalíf hennar var sem í henglum. – Hafði henni kannski þótt þetta gott? – Nei, það var af og frá. Þetta var fáránlegt. – Hafði hún kannski látið leikstjórann misskilja sig? – Hvað héldi fólkið sem kom að – og hvað átti hún að segja honum?

Skjálftinn í líkamanum jókst og var ekki lengur neitt sem hún  kannaðist við og andardrátturinn varð sífellt grynnri og örari. Hún  leið í ómegin.

*

Hann  var að ljúka veiðiferð þegar faðir hans sagði honum frá því að hún hefði veikst alvarlega og lægi á sjúkrahúsi. Þeir höfðu orðið ásáttir um að hann  kæmi strax í land en það yrði ekki fyrr en í nótt sem hann næði til hafnar.

Hann gat ekki haft hugann við annað á leiðinni í land en hvað hún væri honum dýrmæt. Það mátti ekkert af þessu leiða. Læknarnir vissu reyndar ekki enn hvað var á seyði en vissu um álag og þreytu.  En það var líka saga um veikt hjarta í ættinni og að fólk hafði fallið frá á ungum aldri. Pabbi hennar var aðeins á þrítugsaldri þegar hann lést.

Leiðin í land var löng og bílferðin í höfuðstaðinn ætlaði aldrei að taka enda.

Hann stendur við rúm hennar og sér hvar hún liggur svo föl í rúmi sínu. Það sker hann í hjartað að sjá hversu veikluleg hún er. Andlitið svo líflaust, mjóar hendurnar á sænginni. Andardrátturinn snöggur og grunnur.

Hann finnur til ótta og sorgar. – Hvað yrði? Og honum með öllu meinað að hrífa hana burtu  úr þessum háska. Hvað vildi hann ekki leggja í sölurnar avo hun mæti lifa! Hann gæfi glaður sitt eigið líf hannar vegna.

Hann sér að móðir hennar er hjá henni og lítur til hennar, heilsar og spyr hvernig staðan sé. Móðirin segir með grátstaf í kverkunum að útlitið sé ekki gott. Hjartað hafi bilað og svo mikill skaði sé orðinn að ljóst sé að mikið þurfi til að hún nái fullum bata. – Þetta er eins og þegar ég missti hann pabba hennar, segir hún og brast í grát. Hann gengur til hennar og sest hjá henni og tekur utan um hana. Tár hans ryðjast einnig fram.

Læknirinn kemur stuttu seinna og gerir þeim grein fyrir því að næsti sólarhringur skeri úr um framhaldið. Það sé að mati lækna að sunnan ástæðulaust og of áhættusamt að flytja hana, aðgerð komi ekki til greina að svo stöddu.

Þegar læknirinn var farinn sátu þau bæði áfram hjá henni en hugsuðu mest sitt. Þau skiptast helst á orðum um augnablikslíðan hennar og það almælt sem þeim kemur í hug með löngum þögnum.

Um kvöldið hægir henni svolítið. Andardrátturinn verður dýpri og hægari. Seint, undir nótt, lýkur hún upp augunum og sér þau bæði og brosir, segir bara: – Gott, en sofnar svo hægum svefni. Lækninum þykir þetta vita á gott og hvetur þau til að sofa líka. Þau dotta í stólum sínum til skiptis en sofna ekki.

Snemma um morguninn vaknar hún og fær að drekka næringarríkan drykk. Hún hressist við það og spyr eftir fólkinu þeirra og hvað læknirinn segi. Hann segir henni að þau verði að sjá til í dag og á morgun.

Hún segir mömmu sinni meðan hann skreppur frá um stund að henni batni örugglega fljótt. Þetta sé mest þreyta og segir henni nógu mikið um atburði fyrri nætur til þess að hún skilur hvað hafi verið um að ræða. Mðir hennar stöðvar tal hennar þegar hún sér hversu mikið henni er um þetta allt.

Þegar hann kemur aftur er hún dottin út af á ný. Móðir hennar fer þá og hann situr hjá henni áfram.

Nokkru seinna vaknar hún og augu hennar fyllast tárum þegar hún sér hvar hann situr ein við rúm hennar. – Elsku vinur, hvað hef ég gert okkur. Ég hef brugðist þér hræðilega. Þú sem aldrei hefur verið annað en góður við mig.

Hann veit ekki hvaðan á sig stendur veðrið og getur engu svarað. Hún tekur því sem ásökun og grætur enn meira og ofsalegar. Hann stendur upp og sest undir hana og vefur örmum. – Svona, ástin mín, gráttu ekki. Þú getur ekkert að þessu gert. – Nei, ekki lengur og þegar þú veist allt þá skilur þú hvað ág er breysk og vond. Ég á ekki ást þína skilið. Ég er þín ekki verð.

Svona grét hún um stund þar til hann sagði: – Það er mér nóg að þú sért til og lifir og sért glöð og það sem á milli okkar hefur farið er og verður mér gleði og hamingja. – Ó, hrópaði hún, og fann greinilega mikið til, ég á ekki skilið þessa óeigngjörnu ást. Ég hef alltaf elskað þig, en það hefur alltaf verið sjálfrar mín vegna, af því að þú hefur verið mér svo góður.

Móðir hennar kom í dyrnar í þessu og heyrði þegar hún rak upp annað og sárara hróp. Móðirin kallaði fram á ganginn eftir hjálp og hraðaði sér ða rúminu þar sem hann hafði lagt hana aftur þegar hún æpti og hélt skelfdur í hönd hennar. Hún lá meðvitundarlaus þegar hjúkrunarkonan og skömmu síðar læknirinn komu inn í stofuna.

Hjartaritinn sýndi flata línu og tilraunir til endurlífgunar báru ekki árangur. Hann stóð við höfðagaflinn stjarfur af skelfingu og kvöl. Móðirin sat við fótagaflinn í hnipri í sæti sínu.

Lífvana líkami stúlkunar sem þau bæði elskuðu lá í hvítum voðum. Öll tæki voru frá henni leyst og hjúkrunarfólkið hafði dregið sig í hlé.

- Hún er ekki dáin, sagði hann loks hægt og festulega. Hún lifir í mér. Hún mun alltaf lifa í mér. Hjá mér á hún heima, alltaf. Móðirin sagði ekki neitt en grét hljóðlega.

Eftir að þau höfðu staðið við lengi, strokið hendur hennar og hár, kysst hana tárvotum kossum, stóðu þau upp og föðmuðust. Móðirin sagði: -  Þú hefur verið okkur svo góður og hana efur þú elskað frá því fyrsta. Það ættu allir að fá að njóta svona elsku, en hún naut hennar og dó í vissu um það.

Þessa stund sem hann stóð yfir dánarbeð hennar hafði öll þeirra sameiginlega ævi runnið fyrir hugskotsjónum hans. Hann sá hvar kjóllinn rauði lá í poka og spurði móður hennar hvort hún mætti ekki fá að hvíla í honum. Henni fannst það viðeigandi. Hann væri ástargjöf hans til hennar sem hefði gert hana að konu með ást sinni.

*

Það var liðið á kvöld og hann stýrði skipi sínu á miðin. Sólin var að setjast úti fyrir firðinum. Það hafði verið skýjað en nú haði sólin gengið svo langt niður að hún skein í gullnum bjarma inn undir skýin. Í fjarska voru skýjaslæður og báru ótrúleg litbrigði frá gullnu yfir í grænt í mildum tónum. Fjallahlíðarnar voru sem úr gulli og til móts við hann teygði sig geislablik. Bárurnar framundan voru sem gulli lagðar.

Hann  hugsaði um hana, hún var alltaf í huga hans, ýmist í forgrunni eða handan við viðfangsefnin. Já, það var satt að hún lifði í huga hans og minningin um hana ljómaði upp tilveruna eins og þessi sól. Brá lit á allt, eins og hún hafði gert meðan hún lifði en söknuðurinn gerði hjarta hans þungt og oft hrutu þungir táradropar af hvarmi hans. Minningin varð með tímanum svo dýrmæt að hún yfirvann söknuðinn hægt og bítandi.

Það var gott að horfa á sólina og himininn og hugsa um hana. Hún var þar. Lifði þar og var hún og þar náði ekkert til hennar sem gat hryggt hana og meitt. Þar var friður fyrir öllu því sem gerir sálu okkar mein.

Hver hafði sagt við hann að hann væri þar líka, “núna,” hjá henni? Að í eilífðinni væri tíminn upphafinn og öllu lokið hér á jörð, fyrir öllum, og allir þangað komnir sem lifað höfðu í tímanum. Hann og hún þar, saman. Þá var yndisleg hugsun. Hún upplifði þá ekki aðskilnaðinn, aðeins hann. Það var í lagi, hugsaði hann, ég er þá ekki að gráta hennar vegna heldur vegna sjálfs mín. Handan við tíma minn mun ég finna hana á ný, glaða og frjálsa.

Hann horfði til sólarinnar þar sem hún hvarf hægt bak við ystu sjónarrönd og hann minntist andláts hennar, hvernig myrkrið seig yfir sálu hans á þeirri stundu. Gullið hár hennar á koddanum, eins og sólrákirnar á hafinu.

Svo var sólin horfin og nánast augnabliki síðar roðnuðu skýin og himininn varð eldrauður nokkra stund.

---

*  *  *

Eftirmáli

Við fyrstu sýn og í veru er þetta ástarsaga, en ég tel mér trú um að þetta sé einnig táknsaga.

Ég var á gangi niður Laugaveginn, etv aldamótaárið og geng þar fram á auglýsingu um kvikmynd. Á myndinni eru kona og maður í þannig faðmlögum að maðurinn heldur konunni uppi og höfuð hennar ber hærra en mannsins. Hún er í rauðum kjól (a.m.k. sá ég hann sem rauðan kjól) sem fellur um þau bæði og horfir niður í augu hans með innilegt bros á vör.

Myndin festist í huga mér og tengdist með tímanum gamalli ástarsögu sem ég þekkti. Þaðan fékk sagan andrúmsloft.

Mér komu í hug Ljóðaljóðin og þaðan tengdist hugurinn líkingu Krists um brúðina og brúðgumann. Í henni er hann brúðguminn en kirkjan og hinn trúaði fyrir sig brúðurin. Kirkjan hefur notað þessa líkingu allar götur og kvenfólk sér í lagi.

Stúlkan í þessari sögu er þá hin trúaða sál sem vex upp í samfélagi við Krist í trú barnsins. Hann er alltaf nærverandi og sér fyrir margvíslegum nausynjum hennar. Hún eignast sem ung kona afturhvarf, þe að hún tekur persónulega afstöðu til trúar sinnar, dýpri og innilegri. Líf hennar ljómar upp.

Maðurinn er í senn föður- og ástmannsmynd, Guð, faðir og Guðs sonur, Kristur. Hann nærir og verndar. Hann elskar og skilur. Það eru tveir krossar í sögunni. Dauði föðurins, svik og dauði hennar sjálfrar. Það er upprisa í sögunni. Lífið sem ástin kveikri með henni og líf hennar í honum í lok sögunnar.

Trúarsambandinu verður trúlega aldrei til fullnustu lýst með mannlegum líkingum nema ást karls og konu sé tekin til greina og hið nána samband þeirra sem aldrei getur eingöngu verið platónskt. Maðurinn er andi, sál og líkami, í heild sinni. Maðurinn  hefur eilífan kjarna, tilfinningar og líkamsveru. Líkamleg nánd, aðdáun er til staðar, þó hún sé það aðeins sem minning eða þrá.

Þess vegna er óhjákvæmilegt að láta lesandann einnig finna holdlegar tilfinningar til þess að fullkomna táknræna hugsun sögunnar. Það að sagan hefur hug mannsins sem sjónarhól og skilningarvit hans sem tengiþræði á að lýsa innileik ástar og kærleika Guðs.

Rauði kjóllinn sem hann  gefur henni er tákn trúarinnar og þar sem hann umvefur þau bæði, er alltaf nærverandi, er hann tákn ástar þeirra. Gjafar trúarinnar sem enginn tekur sér sjálfur en Guð gefur óhjákvæmilega að fyrrabragði. Hann fygir stúlkunni jafnvel inn í heim syndarinnar, þar sem hún áttar sig, fyllist sektarkennd, því það sem var að verða var ekki það sem hjarta hennar kaus.

Það er líklega rétt að skjóta því hér inn í að með þessu er ekkert neikvætt meint um lesbískt samband út af fyrir sig. Sagan á sér tíma þar sem slíkt var hneykslanlegt og það er jafnan óþægieg reynsla fyrir þann sem ekki á slíkar hneigðir að lenda í því að manneskja sama kyns leiti á mann.

Fráhvarf hennar frá honum og veruleika hans inn í heim leiklistarinnar og fyrir hana um leið sjálfhverfninnar er engu að síður staðreynd í sögunni og getur leitt til andlegs dauða í raunveruleikanum. Það er í sjálfu sér það sem menningarsamfélag okkar ber vottinn um. Þar er svo fátt sem nærir hinn innri mann ef honum er það fyrirmunað að skilja það andlegum skilningi, lesa það augum amk kristinnar trúar.

Auðvitað hugsum við öll lostafullar hugsanir. Þær eru ekki fyrir sig neitt ljótar. Það er hægt að gera allt að klámi, ef það er gert illa og í sjálfhverfum, niðrandi og grimmum tilgangi. Ástin og unaðurinn eru tilfinningar sem eins og trúin bera okkur upp yfir stað og stund og veita okkur nýja sýn á tilveruna. Þetta verður ekki fremur aðskilið en grunnþættir mannsins, hugsun, tilfinningar og líkami hans.

Kirkjan hefur um aldir gert nægan slag í því að niðurlægja hið kynferðislega og upphefja hið andlega. Hvorutveggja er samvafið í tilveru mannsins. Það að maðurinn matast og þvær sig hefur verið gert að sakramenti. Því skyldi ekki svið ástarinnar eins eiga að njóta ljóss trúarinnar.

Hugsa þú nú lesandi góður um þessa sögu, lestu hana jafnvel aftur með þetta allt í huga og vittu til hvort hún upplýsir ekki eitthvað í hugskoti þínu.

 

Deila á Facebook.    Tweet  Deila á Twitter