Það var altítt í einni stórborginni, að þegar kvölda
tók og sólin rann og skýin glóðu sem gull á milli
efstu reykháfanna, þá heyrðu hinir og þessir í
smástrætunum eitthvert undarlegt hljóð, eins og eim af
kirkjuklukku, en það heyrðist ekki nema rétt í svip,
því vagnaskröltið og hrópið á strætunum tók yfir og
truflaði. "Nú er verið að hringja kvöldklukkunni,"
sögðu menn, "nú gengur sólin undir."
Þeir, sem voru á gangi fyrir utan borgina, þar sem
húsin stóðu strjálar innan um trjágarða og smáekrur,
sáu kvöldhimininn í enn meiri fegurðarljóma og heyrðu
betur klukkuhljóðið. Það var eins og hljóðið bærist
frá einhverri kirkju úr innstu fylgsnum hinna ilmandi
skóga, og fólkið horfði þangað eins og gagntekið af
einhverjum hátíðlegum anda.
Nú leið og beið, og stundum sögðu menn sín á milli:
"Ætli það sé kirkja í skóginum þarna út frá? Þessi
klukka er svo hljómfögur, að það gegnir undrum. Eigum
við að gera okkur ferð þangað og skoða hann betur?" Og
nú fór ríka fólkið akandi og fátæka fólkið gangandi,
en það teygðist svo undarlega úr veginum, og þegar
komið var þangað, sem pílviðir nokkrir stóðu í
þyrpingu við skógarjaðarinn, þá var setzt niður og
horft upp í trjágreinarnar langar og laufmiklar, og
kunni fólkið sér ekki læti af feginleik yfir því að
vera komið út í græna sumardýrðina. Sætabrauðsbakari
nokkur kom þangað úr borginni og reisti upp
sölutjaldið sitt, og svo kom annar sætabrauðsbakari og
hengdi upp klukku rétt andspænis móti tjaldinu sínu,
og meira að segja, það var klukka, sem var bikuð, til
þess að hún skyldi þola regn og vætu, en kólfinn
vantaði. Þegar nú fólkið fór heim aftur, þá sagði það,
að þetta hefði verið svo dásamlega fagurt. Það voru
einhverjir þrír, sem staðhæfðu, að þeir hefðu komizt í
gegnum allan skóginn, og alltaf hefðu þeir heyrt
undarlega hljóðið til klukkunnar, en þeim hefði látið
svo fyrir eyrum, sem það kæmi úr borginni. Einn þeirra
orti um það heilt kvæði og sagði, að klukkan hljómaði
eins og móðurrödd við skýrleiks óskabarn, og ekkert
sönglag væri fegra til en ómur klukkunnar.
Þessi tíðindi komu nú einnig fyrir keisarann í þessu
landi, og hét hann því, að hver sá, sem með sönnu
fengi uppgötvað, hvaðan hljóðið kæmi, hann skyldi fá
þá nafnbót, að vera kallaður "heimshringjari", og það
enda þó svo reyndist, að klukkan væri ekki til.
Eftir það fóru margir þessa erindis til skógarins, en
það var ekki nema einn, sem kom heim aftur með
einhvers konar skýringu leyndardómsins. Það hafði sem
sé enginn brotizt nógu langt inn í skóginn, og hann þá
ekki heldur, en svo mikið kvaðst hann þó vita, að
klukkuhljóðið kæmi frá uglu nokkurri stórri sem byggi
í holu tré, og það væri eins konar vísdómsugla, sem
alltaf lemdi hausnum í tréð, en hvort hljóðið kæmi úr
kolli hennar eða holum tréstofninum, það þóttist hann
ekki geta sagt með áreiðanlegri vissu. Fyrir þetta var
hann skipaður "heimshringjari", og samdi hann síðan á
ári hverju eina vísindalega ritgerð um ugluna, en
jafnfróðir voru menn eftir sem áður.
Það var nú einhvern dag, að börn voru fermd.
Presturinn hafði haldið fagra og hjartnæma ræðu, og
börnin höfðu viknað svo innilega, þetta var líka
merkisdagur á ævi þeirra, því að nú áttu þau úr börnum
að verða fullorðin svna allt í einu, og það var eins
og barnssálin myndaði sig til að taka þessari
breytingu. Það var glaðasólskin; fermingarbörnin gengu
út úr borginni, og klukkan mikla og ókunna ómaði nú
með undrasterkum hljómi úr skóginum. Þau urðu þegar í
stað svo óðfús að komast þangað, öll þrjú. Eitt, sem
var stúlka, varð að fara heim til að máta á sér
danskjólinn sinn, því það var ekki vegna nokkurs
annars en kjólsins og dansins, að hún var fermd í
þetta skipti; hún hefði annars verið látin bíða. Annað
barnið var fátækur drengur, sem hafði orðið að fá
fermingartreyjuna sína og stígvélin að láni hjá syni
húseigandans, þar sem hann átti heima, og átti hann að
skila því aftur á tilteknum tíma. Þriðja barnið, sem
líka var drengur, sagðist aldrei fara á nokkurn
ókunnan stað, nema því aðeins að foreldrar sínir færu
með. Hann hefði alténd verið hlýðið barn, og það
ætlaði hann sér einnig að vera eftir ferminguna, og
eiga menn ekki að gera gys að slíku, en það gerðu menn
nú samt.
Þessi þrjú fóru því ekki með, en hin örkuðu af stað.
Sólin skein í heiði, og fuglarnir sungu, og
fermingarbörnin sungu með og héldust í hendur, því enn
sem komið var höfðu þau ekki fengið embætti og voru
öll saman fermingarbörn fyrir guði.
En skammt var þess að bíða, að tvö minnstu börnin urðu
þreytt, og sneru þau þá bæði aftur til borgarinnar.
Tvær smámeyjar settust niður og fóru að knýta
blómkerfi; ekki komust þær heldur með; en þegar hin
börnin voru komin að píltrjánum, þar sem
sætabrauðsbakarinn hafði búð sína, þá sögðu þau:
"Skoðum til, nú erum við komin hingað. Klukkan er í
rauninni ekki til, hún er ekki annað en einhvers konar
hugarburður."
Í sama bili hljómaði klukkan langt inni í skóginum svo
skært og blítt og hátíðlega, að fjögur eða fimm börn
réðust í að halda nokkuð lengra inn í skóginn. En svo
var hann þéttgróinn og laufmikill, að harðsótt var að
komast áfram; það lá við, að blákukkurnar og
krossgrösin væru of hávaxin, klukknablóm og
brómberjaklasar héngu í löngum fléttum frá einu tré
til annars, og þar söng næturgalinn dillandi og
sólargeislarnir iðuðu. Ó, sá unaður, sem þar var! en
ekki var smámeyjunum hent að fara þann veg, því hætt
er við, að kjólarnir hefðu rifnað. Þar voru
stórgrýtisbjörg og klappir, algrónar allavega litum
mosa, og spruttu þar upp tærar lindir með suðandi nið,
og var eins og þær segðu: "glúk, glúk!"
"Skyldi nú ekki þetta vera klukkan?" sagði eitt af
fermingarbörnunum og lagðist niður til að hlusta
betur; "það verður að rannsaka til hlítar." Og svo
beið það kyrrt og hirti ekki um, þó hin börnin héldu
áfram.
Það er nú af þeim að segja, að þau komu að húsi einu,
sem gert var af berki og trjágreinum. Stórvaxið tré,
sem bar villiepli, slútti ofan yfir það, eins og það
ætlaði að hella allri ávaxtablessun sinni yfir þakið,
sem var rósum vaxið. Löngu greinarnar á trénu seildust
fram með gaflinum, og á honum hékk lítil klukka. Það
skyldi þó ekki vera klukkan, sem til hafði heyrzt og
eftir var leitað! Jú, jú! Allir voru samdóma um, að
svo væri, nema einn. Hann sagði, að þessi klukka væri
smáfelldari og lítilfjörlegri en svo, að það gæti
heyrst til hennar þvílíkan óraveg eins glöggt og þeir
hefðu heyrt hljóðið, og það væru líka allt aðrir
hljómar, sem gætu gripið mannlegt hjarta svo innilega.
Sá, sem þetta mælti, var kóngssonur, og þá var það
viðkvæðið hjá hinum, að hann væri einn af þeim, sem
þættust vitrari en allir aðrir.
Honum var þá lofað að fara einum, því hinum leizt ekki
að fara lengra, og gekk hann leiðar sinnar áfram, en
að því skapi sem honum miðaði áleiðis, eftir því varð
hjarta hans æ gagnteknara af töfrum
skógarkyrrðarinnar. Samt heyrði hann enn til litlu
klukkunnar, sem honum líkaði svo vel, og stæði
vindurinn þaðan, sem sætabrauðsbakarinn hafðist við,
þá heyrði hann óminn öðru hverju, þegar fólkið var að
syngja yfir tedrykkjunni, en dimmrödduðu klukkuslögin
voru hljómmeiri og sterkari. Það fór að heyrast eins
og leikið væri undir á orgel, og hljóðið kom frá
vinstri hlið, þeirri hliðinni, þar sem hjartað slær.
Nú skrjáfaði í runnunum, og allt í einu stóð frammi
fyrir kóngssyninum lítill piltur á tréskóm og
treyjugarmi, æði ermastuttum, svo ekki náði fram á
úlnliðina. Báðir þekktust, því þessi drengur var
einmitt sá hinn sami, sem fyrr er um getið, að ekki
komst með í ferðina, af því hann varð að fara heim og
skila treyjunni og stígvélunum, sem hann hafði fengið
að láni af syni húseigandans. Þessu hafði hann aflokið
og síðan labbað af stað í fátæklegu flíkunum sínum á
tréskónum, því klukkan dunaði fyrir eyrum hans með svo
aflmiklum og undarlega djúpum hljómi. Hvað sem
tautaði, varð hann að reyna að komast þangað út.
"Við getum þá orðið samferða," sagði kóngssonurinn. En
fátæki fermingarpilturinn á tréskónum varð feiminn
við, strauk um stuttu treyjuermarnar og sagðist ekki
treysta sér til að ganga nógu hart, svo hann gæti
fylgzt með; auk þess hélt hann, að það yrði að leita
klukkunnar þeim megin, sem til hægri handar vissi, því
að þeirri hliðinni hneygðist allt, sem veglegt er og
mikilfenglegt.
"Þá er ekki að hugsa til að við finnumst," segir
kóngssonurinn og kinkar kolli til fátæka drengsins.
Fór þá sá fátæki inn í skóginn, þar sem hann var
þykkastur og skuggalegastur og allur þyrnum gróinn,
enda rifnuðu líka föt hans, og fætur hans og hendur
urðu blóðrisa. Kóngssonurinn fékk líka margan
skinnsprett, en sólin skein þó á hans leið, og skulum
við nú fylgja honum eftir, sem vert er, því hann var
dugandi drengur.
"Klukkuna vil ég og skal ég finna," sagði hann, "og
það þó ég ætti að ganga á heimsenda."
Ófrýnir apar sátu uppi í trjánum og glottu, svo að
skein í tanngarðinn. "Eigum við að lemja hann? Eigum
við að lumbra á honum? Hann er kóngssonur."
En hann brá sér ekki við það og gekk inn í skóginn
lengra og lengra, þar sem hann var gróinn kynlegustu
blómum; þar stóðu bjartar stjörnuliljur með
dreyrrauðum duftþráðum, himinbláar hjálmrósir, sem
blikuðu í vindblænum, og eplatré með eplum, sem glóðu
álengdar eins og gljágeislandi sápubólur; það má nærri
geta, hvað falleg tré þessi voru í sólskininu. Allt
umhverfis ljósgræn engin, þar sem hjörturinn og hindin
leikur sér í grasinu, gnæfðu laufskrýddar eikur og
beykitré, og væri börkurinn sprunginn á einhverju
trénu, þá uxu bæði grös og langflæktar, öngóttar
jurtir út úr sprungunum. Þar voru skóglendi mikil með
lygnum stöðuvötnum, og syntu á þeim fannhvítir svanir
og böðuðu vængjunum. Kóngssonurinn stóð oft við og
hlustaði, og þótti honum stundum eins og klukkan sendi
óminn upp til hans úr þessum djúpu vötnum, en hann
fann í hvert sinn, að klukkuhljómurinn kom ekki þaðan,
heldur lengra innan að úr skóginum.
Nú settist sólin, og loftið varð rauðglóandi sem
eldur, það varð svo hljótt og svo rótt í skóginum. Þá
féll hann á kné og söng kvöldsálminn sinn og sagði:
"Aldrei finn ég það, sem ég leita eftir, nú rennur
sólin og nú kemur nóttin, hin dimma nótt. Þó veit ég
ekki, nema ég geti ennþá einu sinni séð kvöldsólina
kringlótta og eldrauða, áður en hún hverfur alveg
undir jörðina. Ég ætla að komast upp á klettana þarna,
þar sem þeir gnæfa jafnhátt hæstu trjánum."
Og hann þreif í rætur og tágar og klifraðist upp eftir
votum steinunum, þar sem vatnssniglarnir hringuðu sig
og froskpaddan glennti upp skoltinn, eins og til að
gelta að honum, en upp komst hann samt, áður en sólin
var alveg gengin undir, og var sjón að sjá hana úr
þeirri hæð. Ó, hvílík dásemdarprýði! Hafið, hið mikla
og dýrðlega haf, sem velti löngum bylgjum inn að
ströndinni, lá opið fram undan honum, og sólin glóði
eins og gullaltari út við yztu brúnina, þar sem haf og
himinn mættust. Allt rann saman í leiftrandi litadýrð.
Skógarnir sungu og hafið söng og hann söng með. Öll
náttúran var ein stór og heilög kirkja, þar sem tré og
sveimandi ský voru súlurnar, þar sem blóm og grös voru
glitofin gólfábreiða og himinninn sjálfur hvelfing
hins mikla musteris. Hið efra slokknuðu rauðu
litirnir, þegar sólin hvarf, en þá tendruðust
þúshundruð stjörnur, og þá lýstu þúshundruð
demantslampar, og kóngssonurinn breiddi faðminn móti
himninum, móti hafinu og skóginum, og rétt í sama bili
kemur fátæki drengurinn með stuttu ermarnar, á
tréskónum, út úr hægra hliðargangi. Hann var þá kominn
jafnsnemma hinum og kominn það á sínum vegi, og nú
runnu þeir í fangið hvor á öðrum og héldust í hendur í
hinni miklu kirkju náttúrunnar og skáldskaparins. Yfir
þeim hljómaði hin ósýnilega, heilaga kirkja, og
kringum hana svifu sælir andar í danshring með
fagnandi lofgerðarröddum.