Einu sinni bjuggu í þorpi nokkru tveir menn
samnefndir. Báðir hétu Kláus, en annar þeirra átti
fjóra hesta og hinn ekki nema einn. Til þess nú að
greina þá í sundur, kölluðu menn þann, sem fjóra
hestana átti, stóra Kláus, en hinn litla Kláus, sem
átti ekki nema einn hestinn. Nú skulum við heyra,
hvernig þeim farnaðist báðum, því þetta er sönn saga.
Liðlanga vikuna varð litli Kláus að plægja fyrir stóra
Kláus og lána honum eina hestinn, sem hann átti; þar
kom á móti, að stóri Kláus hjálpaði hinum með öllum
sínum fjórum, en það var ekki nema einu sinni í viku,
- á sunnudögunum. Það kynni nú að vera, að hann litli
Kláus léti keyrið smella duglega yfir öllum fimm
hestunum; það gat svo heitið, að þetta væru hans
hestar á þeim eina degi. Sólin skein svo yndisfagurt,
og allar klukkur í kirkjuturninum hringdu til messu.
Fólkið var prúðbúið, og hver maður gekk með sálmabók
undir hendinni í guðshús til að heyra prestinn
prédika, og allir horfðu á litla Kláus, sem var að
plægja með fimm hestum. Og hann varð þá svo hróðugur
og ánægður, að hann smellti aftur með keyrinu og
kallaði: "Hott, hott, allir mínir hestar!"
"Svona máttu ekki tala," sagði stóri Kláus, "Það er
ekki nema einn hesturinn, sem þú átt."
En jafnharðan er einhver gekk aftur fram hjá á leið
til kirkjunnar, þá mundi litli Kláus ekki eftir, að
hann mátti ekki segja þetta, og kallaði: "Hott, hott,
allir mínir hestar!"
"Já, nú ætla ég að biðja þig að hætta þessu," sagði
stóri Kláus, "því ef þú segir þetta einu sinni enn, þá
slæ ég hestinn þinn í ennið, svo að hann skal liggja
dauður eftir."
"Svei mér þá ef ég skal segja það oftar", sagði litli
Kláus. En þegar svo einhverjir gengu fram hjá og
heilsuðu honum með því að kinka til hans kolli, þá
varð hann svo ofurfeginn og fannst það eitthvað svo
mannalegt, að hann hafði fimm hesta til að plægja með,
og gerði þá smell með keyrinu og kallaði: "Hott, hott,
allir mínir hestar!"
"Ég skal hotta á hestana þína," sagði stóri Kláus og
tók tjóðurhnallinn og laust þennan eina hest, sem
litli Kláus átti, svo mikið högg í ennið, að hann
byltist til jarðar og var steindauður.
"Æ, nú á ég engan hest framar!", sagði litli Kláus og
fór að gráta. Síðan fláði hann hestinn, tók hána og
lét hana hanga úti, þangað til hún var vel
vindþurrkuð. Síðan tróð hann henni í poka, kippti
honum á bak sér og sneri á leið til borgarinnar til að
selja þar hána.
Það var löng gönguleið sem hann átti fyrir höndum, og
lá um skóg nokkurn mikinn og dimman, og nú gerði
hræðilegt illviðri. Hann villtist alveg af leið, og
áður en hann komst á rétta götu aftur, var orðið
kvöldsett og lengra en svo til borgarinnar eða heim
til hans aftur, að hann gæti komizt það áður en
náttaði.
Rétt við þjóðgötuna stóð bóndagarður mikill; þar var
stofuhús og útihlerar fyrir gluggum, og lagði út birtu
innan frá að ofan til. "Hér get ég líklega fengið að
vera," hugsaði litli Kláus og drap högg á dyr.
Bóndakonan lauk upp, en þegar hún heyrði, hvað hann
vildi, þá sagði hún honum, að hann gæti farið sína
leið, maðurinn sinn væri ekki heima og hún tæki ekki á
móti gestkomendum.
"Nú, þá verð ég að liggja úti," sagði litli Kláus, og
bóndakonan skellti dyrunum harkalega aftur beint
framan í hann.
Rétt hjá stóð stóreflis heystakkur, en í sundinu milli
hans og hússins hafði verið byggður dálítill skúr með
flötu hálmþaki.
"Þarna uppi get ég legið," sagði litli Kláus, þegar
hann sá þakið; "það er ágætt rúm. Líklega flýgur
storkurinn ekki ofan til að bíta mig í fæturna." Uppi
á þakinu stóð sem sé storkur, því hann átti þar
hreiður.
Nú skreiddist litli Kláus upp á skúrinn, lagðist þar
fyrir og hagræddi sér, svo að sem bezt færi um sig.
Gluggahlerarnir luktu ekki fyrir að ofanverðu, og gat
hann því séð beint inn í stofuna.
Þar var lagt á borð, og var á því vín og steik og
fyrirtaks fiskréttur. Bóndakonan og djákninn sátu við
borðið, en ekki nokkur maður annar, og hún hellti í
glasið fyrir hann, og hann tók til sín af fiskinum,
því fiskur þótti honum mata beztur.
"Æ, nú væri gaman að komast með í þetta góðgæti,"
sagði Kláus og teygði höfuðið allt inn að glugganum.
En sú sælgætiskaka, sem hann sá framreidda á borðinu!
Þvílíkt gildi! það mátti nú segja.
Nú heyrir hann hófdyn, og kemur einhver ríðandi eftir
þjóðveginum að húsinu. Það var maðurinn húsfreyjunnar,
bóndinn sjálfur, sem var að koma heim.
Bóndi þessi var mesti gæðamaður, en honum fylgdi sá
undarlegi kvilli, að hann gat aldrei þolað að sjá
djákna; sæi hann djákna, ætlaði hann hreint að ganga
af göflunum. Það var líka þess vegna, sem djákninn
hafði farið inn, til þess að bjóða konunni góðan
daginn, að hann vissi, að bóndinn var ekki heima, og
bar hin góða kona á borð fyrir hann allan þann
ágætasta mat, sem hún átti í eigu sinni. Þegar þau nú
heyrðu, að maðurinn kom, þá urðu þau svo logandi
hrædd, og beiddi konan djáknann að skríða niður í
stóra, tóma kistu, sem stóð úti í horni, og það gerði
hann, því hún vissi, að manntetrið þoldi ekki að sjá
djákna. Konan faldi í snatri allar þær ljómandi
krásir, og vínið einnig, í bakstursofninum sínum, því
hefði bóndinn séð það, þá mundi hann víst hafa spurt,
hvað þess konar ætti að þýða.
"Æ!" sagði Kláus mæðilega uppi á skúrnum, þegar hann
sá allan matinn hverfa.
"Er nokkur þarna uppi?" sagði bóndinn og gægðist upp
fyrir sig til litla Kláusar; "því liggurðu þarna?
Komdu heldur með mér inn í stofu."
Litli Kláus sagði honum eins og var, að hann hefði
villzt af leið, og beiddi hann að lofa sér að vera þar
um nóttina.
"Já, það er nú sjálfsagt," sagði bóndinn, "en fyrst
verðum við að fá okkur eitthvað að borða."
Konan tók þeim báðum mjög vingjarnlega, breiddi dúk á
langt borð og setti fyrir þá stórt fat fullt af graut.
Bóndinn var svangur og át með góðri lyst, en Kláus gat
ekki annað en verið að hugsa um steikina góðu, fiskinn
og kökuna, sem hann vissi, að stóð inni í ofninum.
Pokann með hrosshánni í hafði hann látið undir borðið;
hána hafði hann, svo sem fyrr er á vikið, ætlað að
selja í borginni. Grauturinn gat alls ekki smakkazt
honum; steig hann þá á pokann sinn, og skrjáfaði við
það allhátt í þurri hrosshánni.
"Þei, þei!" sagði litli Kláus við pokann sinn, en
steig óðara á hann aftur, svo að skrjáfaði enn hærra
en áður.
"Hvað er það, sem þú hefur í pokanum þínum?" spurði
bóndi.
"O, það er galdrakarl," sagði litli Kláus, "hann
segir, að við eigum ekki að éta graut, því hann hefur
galdrað allan ofninn fullan af steik og fiski og
köku."
"Hvað ertu að segja?" mælti bóndi, opnaði í skyndi
ofnhurðina og sá nú allan þann ágætismat, sem kona
hans hafði falið, og trúði hann nú statt og stöðugt,
að galdramaðurinn í pokanum hefði galdrað þetta til
þeirra. Konan þorði ekki að segja neitt, heldur setti
matinn orðalaust á borðið, og neyttu þeir nú báðir af
fiskinum, steikinni og kökunni. Steig nú litli Kláus
enn á poka sinn, svo skrjáfaði í hrosshánni.
"Hvað segir hann núna?" spurði bóndi.
"Hann segir," svaraði litli Kláus, "að hann hafi
sömuleiðis galdrað til okkar þrjár flöskur af víni;
þær standa líka inni í ofninum." Og nú varð konan líka
að taka fram vínið, sem hún hafði falið, og drakk
bóndinn og varð hinn hreifasti; svona galdrakarl eins
og þann, sem hann litli Kláus hafði í pokanum, sagði
hann, að sig stórlangaði til að eiga.
"Getur hann líka galdrað fram djöfulinn?" spurði
bóndi. "Djöfsa þætti mér nú gaman að sjá, því nú
liggur vel á mér."
"Já!" sagði litli Kláus, "galdrakarlinn minn getur
allt það, sem ég bið hann um. Er það ekki satt
kunningi?" bætti hann við og steig á pokann, svo að
skrjáfaði. "Heyrirðu? hann segir já. En fjandinn er
svo afskræmislega ljótur, það er betra að sjá hann
ekki."
"O, ég er hvergi hræddur. Hvernig er hann þá útlits?"
"Alveg eins og djákni, þar skal enginn mun á milli
sjá."
"Ú!" sagði bóndi; "þá var ekki á verra von, því það
skuluð þér vita, að djákna þoli ég ekki að sjá, en nú
má það standa á sama; úr því ég veit, að það er
djöfullinn, þá get ég betur sætt mig við það. Nú er ég
óbilugur, en hann má ekki koma of nærri mér."
"Nú skal ég spyrja galdrakarlinn minn," sagði litli
Kláus, steig á pokann og lagði við eyrað.
"Hvað segir hann?"
"Hann segir, að þú getir farið til og lokið upp
kistunni, sem stendur þarna úti í horni; þá munir þú
sjá fjandann, hvernig hann húkir í kistunni, en þú
verður að halda í lokið, svo hann sleppi ekki út."
"Viltu þá hjálpa mér að halda í það?" mælti bóndi og
gekk að kistunni, sem konan hafði falið í djáknann.
Kúrði djákninn þar lafhræddur undir lokinu.
Bóndinn lyfti því dálítið upp og gægðist undir það.
Æpti hann þá upp yfir sig og hrökk til baka. "Jú, nú
sá ég hann; hann er alveg eins í sjón og djákninn
okkar. Það er hræðilegt!"
Ofan á þetta þurfti nú að drekka, og drukku þeir svo
langt fram á nótt.
"Þú verður að selja mér þennan galdrakarl," sagði
bóndinn, "þú getur sett upp á hann, hvað sem þú vilt;
já, meira að segja, ég skal þegar í stað gefa þér eina
skeppu af peningum fyrir hann."
"Nei, það get ég ekki," sagði litli Kláus, "gáðu að
því, hvað mikið gagn ég get haft af þessum
galdrakarli."
"Æ, mér er svo skrambi hugleikið að fá hann," sagði
bóndinn og linnti ekki á bæninni.
"Jæja þá," sagði litli Kláus loksins, "fyrst þú hefur
verið svo vænn að hýsa mig í nótt, þá ætla ég að gera
það fyrir þig. Þú skalt fá galdrakarlinn fyrir eina
skeppu af peningum, en ég vil hafa hana kúfmælda."
"Það skaltu fá," sagði bóndinn, "en kistuna þarna
verðurðu að taka með þér, ég vil ekki hafa hana stundu
lengur í mínum húsum. Það er ekki að vita, nema hann
sitji í kistunni enn."
Litli Kláus lét bóndann fá pokann sinn með hrosshánni
í og fékk eina skeppu af peningum í staðinn og hana
kúfmælda. Bóndinn gaf honum í tilbót stórar hjólbörur
til að aka burt peningunum og kistunni.
Hinu megin við skóginn var mikið og djúpt vatnsfall.
Það beljaði fram með svo stríðu falli, að varla voru
tiltök að synda móti straumnum; hafði nýlega verið
gerð yfir það stór og stæðileg brú. Litli Kláus nam
staðar á henni miðri og sagði upphátt, til þess að
djákninn í kistunni skyldi heyra það:
"Nei, hvað á ég annars að vera að burðast með þessa
bannsettu kistu? Hún er eins þung og hún væri full af
grjóti. Ég verð dauðuppgefinn að aka henni. Ég ætla
því að steypa henni út í ána; reki hana svo heim til
mín, þá er það gott, og verði það ekki, þá stendur mér
alveg á sama."
Nú tók hann kistuna með annarri hendi og lyfti henni
dálítið, eins og hann ætlaði að varpa henni niður í
straumiðuna.
"Æ, nei, gerðu það ekki," kallaði djákninn í kistunni,
"lofaðu mér að komast út fyrst."
"Hú!" sagði litli Kláus og lét eins og sér yrði bilt
við; "hann situr þá í henni enn. Það er þá eins gott,
að ég fleygi henni nú þegar út í ána, svo að hann
drukkni."
"Æ, nei, æ, nei!" sagði djákninn, "ég skal gefa þér
eina skeppu af peningum, ef þú sleppir mér."
"Nú, þá er allt öðru máli að gegna," sagði litli Kláus
og lauk upp kistunni. Djákninn skreið óðara upp úr
henni, hratt henni tómri út í ána og gekk heim til
sín. Fékk litli Kláus þar eina skeppu af peningum, og
eina var hann búinn að fá áður hjá bóndanum. Hann
hafði nú eignazt af peningum eins og komst á
hjólbörurnar. "Sjáum við það, þann hest fékk ég dável
borgaðan," sagði hann við sjálfan sig, þegar hann kom
heim í stofuna sína og hvolfdi niður öllum peningunum
í stóra hrúgu á gólfinu. "Mikil raun verður stóra
Kláusi að því, þegar hann fréttir, hversu mikinn auð
ég hef haft upp úr þessum eina hesti mínum, en ekki
ætla ég samt að segja honum það með berum orðum."
Nú sendi hann dreng heim til stóra Kláusar til þess að
fá mæliker að láni.
"Hvað skyldi hann ætla að gera við það? hugsaði stóri
Kláus með sér og rauð tjöru á botninn, til þess að
eitthvað tylldi við það af því, sem mælt yrði, og það
varð líka, því þegar hann fékk mælikerið aftur, þá
loddu eftir í því þrír nýir silfuráttskildingar.
"Hvað er þetta?" segir stóri Kláus, hleypur til litla
Kláusar og segir: "Hvaðan hefurðu fengið alla þessa
peninga?"
"O, það var fyrir hrosshúðina mína, ég seldi hana í
gær."
"Það var, svei mér, vel borgað," segir stóri Kláus,
hleypur heim, tekur öxi, dauðrotar alla hestana sína
fjóra, birkir þá síðan og ekur svo með húðirnar inn í
borgina.
"Húðir, húðir! Hver vill kaupa húðir?" kallaði hann í
sífellu, er hann ók um strætin.
Allir skóarar og sútarar komu hlaupandi og spurðu hvað
hann vildi hafa fyrir húðirnar.
"Eina skeppu af peningum fyrir hverja", sagði stóri
Kláus.
"Ertu vitlaus?" sögðu þeir allir, "heldurðu að við
höfum peninga svo skeppum skiptir?"
"Húðir, húðir! Hver vill kaupa húðir?" kallaði hann
aftur, og öllum sem spurðu, hvað húðirnar kostuðu,
svaraði hann: "Eina skeppu af peningum hver húð."
"Hann er að gera háð og narr að okkur," sögðu þeir
allir, og skóararnir tóku lærólar sínar og sútararnir
skinnsvunturnar sínar og fóru að lemja á stóra Kláusi.
"Húðir, húðir!" æptu þeir að honum og skældu sig
framan í hann, "Já, við skulum fá þér húð, sem snýtir
rauðu. Burt með hann úr borginni!" Og stóri Kláus varð
að flýja eins og fætur toguðu og hafði aldrei fengið
slíka barsmíð fyrr á ævi sinni.
"Nú, nú!" sagði hann, þegar heim kom, "þetta skal
litli Kláus fá borgað; ég skal drepa hann."
Nú stóð svo á heima hjá litla Kláusi, að amma hans
gamla var dáin. Hún hafði reyndar verið geðstirð og
vond við hann, en samt tregaði hann hana mjög, tók
hana andaða og lagði hana í sængina sína glóðvolga, ef
svo mætti verða, að kerling lifnaði við aftur. Þar
ætlaði hann að láta hana liggja alla nóttina, en sitja
sjálfur úti í horni og sofa á stól, eins og hann hafði
stundum gert áður.
Og sem hann situr þar um nóttina, þá er upp lokið
dyrum, og inn kemur stóri Kláus með öxi sína. Honum
var vel kunnugt, hvar rúm litla Kláusar stóð, og gekk
hann beint að því og hjó í enni ömmu gömlu, því hann
hélt að þar væri litli Kláus. "Búið er það," sagði
hann, "ekki gabbar hann mig oftar." Og þar með fór
hann heim aftur.
"Þetta er ljóti maðurinn, þetta er illmenni," sagði
litli Kláus, "þarna ætlaði hann að drepa mig. Það var
lán fyrir ömmu gömlu, að hún var dauð áður, annars
hefði hann banað henni."
Nú færði hann ömmu gömlu í sparifötin hennar, fékk
hest að láni hjá nábúa sínum og beitti hann fyrir
vagninn. Síðan setti hann ömmu gömlu í baksætið og bjó
svo um, að hún gæti ekki oltið út, þegar hann æki.
Skokkuðu þau síðan af stað sem leið lá í gegnum
skóginn, og um morguninn, í sólarupprás, voru þau
komin að stóru gistihúsi. Þar lét litli Kláus staðar
numið og fór inn til að fá sér hressingu.
Gestgjafinn var stórríkur maður, og þar til valmenni,
en hann var nasbráður, eins og eldur og funi, þegar í
hann fauk.
"Góðan daginn," sagði hann við litla Kláus, "snemma
hefur þú farið í sparifötin þín í dag."
"Já," sagði litli Kláus, "ég er á leið til borgarinnar
með henni ömmu minni gömlu, hún situr þarna úti á
vagninum, ég fæ hana ekki til að koma með mér inn í
stofu. Viltu ekki færa henni eitt staup mjaðar, en þú
verður að tala hátt, því hún heyrir ekki vel."
"Ég skal minnast þess," sagði gestgjafinn og fór út
með fullt staup mjaðar til ömmunnar dauðu, sem sat
upprétt í vagninum.
"Hérna er fullt staup mjaðar frá syninum," sagði
gestgjafinn, en konan dauða sagði ekki orð, heldur sat
steinþegjandi.
"Heyrirðu ekki?" kallaði gestgjafinn eins hátt og hann
gat, "hérna er fullt staup mjaðar frá syninum."
Og einu sinni enn kallaði hann, og enn einu sinni, en
þegar kerling hreyfði sig alls ekki úr stað, þá varð
hann reiður og grýtti staupinu beint framan í hana,
svo að mjöðurinn rann niður um nefið, en hún valt
aftur á bak, því hún hafði aðeins verið reist upp, en
ekki bundin.
"Heyrðu maður!," kallaði litli Kláus, stökk fram úr
dyrunum og greip fyrir kverkar gestgjafanum, "þarna
hefurðu drepið hana ömmu mína. Líttu á, það er stórt
gat á enninu."
"Æ, mikil ógæfa!" æpti gestgjafinn og skellti saman
höndunum, "allt þetta kemur af fljótlyndi mínu. Elsku
litli Kláus minn! ég skal gefa þér eina skeppu af
peningum og láta jarða hana ömmu þína, eins og hún
væri mín eigin amma, en þegiðu fyrir alla muni, því
annars höggva þeir af mér höfuðið, - og það er svo
viðbjóðslegt."
Með þessum hætti fékk litli Kláus eina skeppu af
peningum, og gestgjafinn jarðaði ömmu gömlu, eins og
hún hefði verið amma hans sjálfs.
Þegar nú litli Kláus var kominn heim með þessa miklu
peninga, þá sendi hann drenginn sinn yfrum til stóra
Kláusar til þess að biðja hann að ljá sér mæliker.
"Hvernig segir fyrir þessu?" mælti stóri Kláus, "hef
ég þá ekki drepið hann? Að því verð ég að gá sjálfur,"
og fór hann svo með mælikerið til litla Kláusar.
"Nei - hvar hefurðu fengið alla þessa peninga?" sagði
hann og glennti upp augun, þegar hann sá allan þennan
auð, sem við hafði bæzt.
"Það var hún amma mín, en ekki ég, sem þú drapst,"
sagði litli Kláus. "Ég hef nú selt hana og fengið
fyrir hana eina skeppu af peningum."
"Það var sannarlega vel borgað," sagði stóri Kláus og
flýtti sér heim, tók öxi og drap ömmu sína gömlu þegar
í stað, lét hana svo upp í vagn og ók til borgarinnar,
þar sem lyfsalinn bjó, og spurði, hvort hann vildi
kaupa dauða mannskepnu.
"Nú, hvaða mannskepnu? og hvar hefurðu fengið hana?"
spurði lyfsalinn.
"Það er hún amma mín," sagði stóri Kláus, "ég drap
hana til þess að fá eina skeppu af peningum."
"Guð varðveiti okkur," sagði lyfsalinn, "þú mistalar
þig, segðu ekki annað eins og þetta, svo þú vinnir þér
ekki til ólífis." Og nú sagði hann honum eins og satt
var, hvílíkt illvirki hann hefði framið og hvílíkt
illmenni hann væri, og hlyti hann því að sæta
refsingu. Þá varð stóri Kláus svo skelkaður, að hann
stökk beint úr lyfjabúðinni upp í vagn sinn, sló upp á
hestana og ók heim í skyndi, en lyfsalinn og allir
aðrir hugðu hann vera brjálaðan og lofuðu honum að aka
hvert sem hann vildi.
"Þetta skaltu fá borgað," sagði stóri Kláus, þegar
hann var kominn á þjóðbrautina, "já, þetta skaltu fá
borgað, litli Kláus!" - Og jafnskjótt sem hann var
kominn heim til sín, tók hann stærsta pokann, sem hann
gat fundið, fór yfrum til Kláusar og mælti: "Nú
hefurðu gabbað mig í annað sinn; fyrst drap ég hestana
mína og þar næst ömmu mína. Það á ég allt upp á þig,
en nú skaltu ekki gabba mig oftar." Að svo mæltu þreif
hann yfir um Kláus, tróð honum í pokann sinn, kippti
honum á bak sér og sagði: "Nú fer ég með þig og drekki
þér."
Það var langt nokkuð, sem hann þurfti að ganga áður en
til árinnar kæmi, og síður en svo, að litli Kláus væri
létt byrði. Leiðin lá fram hjá kirkjunni; var þar inni
leikið á orgel og fagur safnaðarsöngur. Setti þá stóri
Kláus niður pokann sinn, með litla Kláusi, rétt við
kirkjudyrnar, og hugsaði með sér, að ekki væri úr vegi
að fara inn og hlýða fyrst á einn sálm, áður en hann
héldi lengra áfram; ekki væri hætt við því, að litli
Kláus slyppi út, og allir væru í kirkju. Fór hann því
inn í kirkjuna.
"Æ,Æ!" sagði litli Kláus stynjandi í pokanum, en
hvernig sem hann sneri sér og bylti sér til í honum,
þá gat hann ekki leyst bandið. En í sama bili kom
gamall kúasmali með snjóhvítt hár og stórt gönguprik í
hendi; hann rak á undan sér heilan rekstur kúa og
nauta, og varð pokinn fyrir þeim og valt um.
"Æ, æ!" sagði litli Kláus, "ég er enn svo ungur og á
nú svo fljótt að fara í himnaríki."
"Og ég veslingur," sagði kúasmalinn, "ég er orðinn
svona gamall og fæ ekki að komast þangað."
"Leystu frá pokanum," kallaði litli Kláus, "skríddu í
hann í minn stað, þá kemstu óðara í himnaríki."
"Já, það vil ég allshugar feginn," sagði kúasmalinn og
leysti frá fyrir litla Kláusi, og stökk hann þá óðara
upp úr pokanum.
"Vilt þú nú gæta nautgripanna?" sagði gamli maðurinn
og skreið í pokann, en litli Kláus batt fyrir og fór
svo leiðar sinnar með allar kýrnar og nautin.
Litlu síðar kemur stóri Kláus út úr kirkjunni og tekur
aftur pokann á bak sér; finnst honum reyndar, að hann
hafi létzt mikið, því kúasmalinn var allt að því
helmingi léttari en litli Kláus. "En hvað hann er
orðinn léttur að bera! já, það mun nú koma af því, að
ég hlýddi á sálminn." Fór hann svo til árinnar, en hún
var bæði mikil og djúp, og fleygði hann út í hana
pokanum með gamla kúasmalanum í og kallaði á eftir
honum, því hann vissi ekki betur en að það væri litli
Kláus: "Hana! búið er það, ekki skalt þú gabba mig
oftar."
Eftir það gekk hann heimleiðis, en þegar þangað kom,
sem vegirnir skiptust, þá mætti hann litla Kláusi með
allan nautgripareksturinn.
"Hvað er þetta?" sagði stóri Kláus, "drekkti ég þér
ekki?"
"Jú!", sagði litli Kláus, "þú fleygðir mér út í ána
fyrir hálfri stundu."
"En hvar hefurðu fengið allt þetta ljómandi fallega
nautfé?" spurði stóri Kláus.
"Það eru sjávarnautgripir," sagði litli Kláus, "og
skal ég nú segja þér upp alla söguna, og hafðu kæra
þökk fyrir, að þú drekktir mér. Nú er mér óhætt úr
þessu, - Já, nú er ég verulega kominn í álnir, því
máttu trúa. Ég var svo hræddur, þegar ég lá þarna,
innibyrgður í pokanum; vindurinn hvein um eyru mér,
þegar þú kastaðir mér niður í kaldan strauminn. Ég
sökk undir eins til botns, en meiddi mig ekkert, því
ég kom niður á dúnmjúkt gras, sem vex þar neðra, og í
sama bili var pokinn opnaður, og kom til mín
yndislegasta yngismey í snjóhvítum klæðum og með
grænan krans um rennvott hárið. Tók hún í höndina á
mér og sagði: "Ert þú þarna, litli Kláus! Þarna er nú,
til að byrja með, nokkuð af nautgripum, sem þú mátt
eiga, en einni mílu ofar á veginum stendur í viðbót
heill rekstur, sem ég ætla að gefa þér." Ég sá nú, að
áin var breiður þjóðvegur sæbúanna. Niðri á botninum
komu þeir gangandi og akandi beint utan að úr sjónum
og héldu inn í landið alla leið ána á enda. Þar var
mesta auðlegð af indælustu blómstrum og safamikill
grasvöxtur, og fiskarnir, sem þar syntu, þutu fram hjá
eyrum mínum, alveg eins og fuglarnir hérna í loftinu.
en hvað fólkið þar var laglegt! Og þá var ekki minna
vert um búpeninginn, sem gekk þar um grund og haga!"
"En því varstu þá að koma hingað upp til okkar aftur?"
sagði stóri Kláus. "Það hefði ég ekki gert, fyrst svo
ljómandi fallegt er þar neðra."
"Jú," sagði litli Kláus, "það gerði ég nú einmitt af
klókindum, og taktu nú eftir því, sem ég segi þér.
Sækonan sagði, að mílu vegar þaðan uppi á veginum - en
með veginum meinar hún ána, því aðra leið getur hún
ekki komizt, - þar sé enn heill rekstur, sem mér er
ætlaður. En ég veit, að áin rennur í alls konar
bugðum, ýmist þar og ýmist hér, það er ekki smáræðis
krókur; nei, þá er betra að stytta sér leið þegar
maður getur, að koma hér upp á land og reka þvert yfir
til árinnar aftur. Með því spara ég næstum hálfa mílu
og kemst fljótara til sjávarnautgripanna minna."
"Ó, mikill lánsmaður ertu" sagði stóri Kláus, "heldur
þú, að ég fái líka sjávarnautgripi, þegar ég kem niður
á árbotn?"
"Já, það mundi ég ætla," sagði litli Kláus, "en ég get
ekki borið þig í pokanum til árinnar. Mér þykir þú
heldur þungur, en ef þú vilt ganga þangað sjálfur og
skríða svo í pokann, þá skal ég með mestu ánægju
fleygja þér út."
"Þakka þér fyrir" sagði stóri Kláus, "en fái ég ekki
sjávarnautgripi, þegar niður kemur, skal ég lúberja
þig."
"Æ, vertu ekki svona vondur," sagði litli Kláus, og
gengu þeir nú til árinnar. Nautféð var þyrst, og þegar
það sá vatnið, hljóp það eins hratt og það komst til
þess að geta fengið að drekka.
"Sko, hvað það flýtir sér," sagði litli Kláus; "það
langar aftur niður á botninn."
"Já, hjálpaðu mér nú fyrst," sagði stóri Kláus, "ef þú
vilt ekki, að ég berji þig." Skreið hann svo í pokann
stóra, en áður hafði pokinn legið um þvert bak á einu
af nautunum.
"Láttu stein í pokann, því annars er ég hræddur um, að
ég sökkvi ekki," sagði stóri Kláus.
"Það mun óhætt um það," sagði litli Kláus, en lét samt
stóran stein í pokann, reyrði fast fyrir opið og hratt
honum svo út; plump! Stóri Kláus var kominn í ána og
sökk í sama vetfangi til botns.
"Ég er hræddur um, að hann finni ekki nautkindurnar,"
sagði litli Kláus og hélt svo með rekstur sinn heim á
leið.