Þú munt víst þekkja stækkunargler, svona kringlótt
sjóngler, sem gerir alla hluti hundrað sinnum stærri
en þeir eru? Þegar maður tekur það og heldur því fyrir
auganu og horfir á vatnsdropa úr tjörninni þarna úti,
þá sér maður þúsundmörg undarleg dýr, sem maður sér
annars aldrei í vatninu, en þau eru þar, og það er
alls engin missýning. Það er líkast til að líta eins
og diskur, fullur af marþvörum, sem stökkva hverjir
innan um aðra. Þeir eru svo glefsandi og slíta kræklur
og lappir, totur og skækla hverjir af öðrum, en eru þó
glaðir og ánægðir eftir sínum hætti.
Nú var einu sinni gamall karl; almenningur kallaði
hann Iða-Skriða, enda var það nafn hans. Hann vildi
ætíð hafa það, sem bezt var úr hverjum hlut, og þegar
það vildi ekki heppnast, þá hafði hann það með
göldrum.
Nú situr hann einn dag og heldur stækkunarglerinu
fyrir auganu og rýnir í vatnsdropa; hann var tekinn úr
polli, sem stóð úti í skurðinum. En hvað iðaði og
skreið í honum, því trúir enginn; öll þessi þúsund
smádýr hentu sér og hoppuðu, rifu og toguðu hvert í
annað og átu hvert annað.
"Já, -en þetta er, sannast að segja, viðbjóðslegt,"
mælti Iði-Skriði gamli. "Getur maður þá ekki fengið
dýrin til að lifa í friði og gegna sínu?" Og hann var
að hugsa um þetta, en komst enga leið, og var þá ekki
annað fyrir en að galdra. "Ég verð að setja á þau lit,
svo þau geti komið greinilega í ljós," sagði hann og
lét eins og dálítinn dropa af rauðleitu víni í
vatnsdropann, - en það var galdrablóð af langfínasta
tagi á tvo skildinga, þá urðu öll þessi kynjadýr
rósrauð á skrokkinn, - það var tilsýndar eins og heil
borg, sem naktir villimenn bjuggu í.
"Hvað hefurðu þarna?" spurði annar gamall galdrakarl,
sem hafði það til síns ágætis, að hann var nafnlaus.
"Takist þér að geta í kollinn, hvað það er," sagði
Iði-Skriði, "þá skal ég láta þig fá það að gjöf, en
það er ekki auðgetið, þegar maður veit það ekki."
Og galdrakarlinn nafnlausi horfði á í gegnum
stækkunarglerið. Það var sannarlega eins og heil borg,
þar sem allir voru á hlaupum allsberir. Það var
hryllilegt, en það var ennþá hryllilegra að sjá,
hvernig þeir rysktust og rifust, bitust og toguðu hver
í anna. Það, sem neðst var, átti að verða efst, og
það, sem efst var, átti að verða neðst. Sko, sko!
þarna er einn, sem er fótlengri en ég; svei! fótinn af
honum! Þarna er einn með ofurlítinn nabba bak við
eyrað, en nabbinn kvelur hann, og þá skal hann
kverjast af honum enn meir; og þeir hjuggu í hann og
þeir toguðu hann og átu hann vegna nabbans. Einn sat
þarna, hægur og stilltur eins og jómfrú, og óskaði
einskis annars en að mega vera í friði og ró, en það
fékk jómfrúin ekki, það varð að draga hana fram, og
þeir toguðu í hana og rifu hana í sig.
"Þetta er ódáði skemmtilegt," sagði galdrakarlinn.
"Já, en hvað heldurðu að það sé?" mælti Iði-Skriði.
"Geturðu ráðið þá gátu?"
"Hún er auðráðin," svaraði hinn, "Það er Kaupmannahöfn
eða einhver önnur stórborg, þær eru allar hver annarri
líkar. En stórborg er það."
"Það er forarvatn," sagði Iði-Skriði.